Ceyl'an Ertem, dünyaya ve topluma kayıtsız kalmayıp gördüğü sorunları yüksek perdeden seslendiren bir müzisyen. Bugüne kadar kendi şarkılarıyla tanıdığımız sanatçı, ‘Yuh' isimli cover bir albümle karşımıza çıktı.
Siz hep kendi şarkılarınızı söylerdiniz. Yuh bir cover albümü. Hikâyesi nedir?
Aklımda böyle bir albüm yoktu aslında. Hep orijinal ve yeni şarkılar üretip kaydetmek istiyorum. Yeniden yorumları da konserlerde canım istedikçe icra ediyorum. Ancak Ada Müzik ile birlikte çalışırken Levent Bey, benim yeniden bir yorum albümü ama protest bir çalışma yapmamı istedi. Yavaş yavaş bir repertuvar oluşturduk. Bu albümü ‘Amansız Gücenik' kaydedilmeden önce stüdyoya girip iki günde hücum kayıt olarak kaydettik. O albümü çıkartmayı düşünürken Sony Müzik ile anlaştım. Orijinal şarkılarım için daha heyecanlı olduğumdan Amansız Gücenik yayınlandı önce. Bu albümden Sony müziğe bahsedince çok heyecanlandılar. Hiç planlamamışken çıkmış olmuş.
Yuh'taki şarkıları neye göre seçtiniz?
Dünya ve memleket meselelerine dertlenen bir albüm. Mesela kadına şiddet mevzusu. Bunu kimin şarkısıyla anlatabilirdim; tabii ki Bergen. Çünkü o ülkemizde kadına şiddetin en önemli simgelerinden. Bu memlekette idealist bir müzisyensen neler yaşarsın neler çekersin? Bunu da en iyi temsil eden isim Yavuz Çetin. Kimsenin kimseye karışmaması gerektiğini Haydar Haydar'dan daha iyi anlatan şarkı var mı? Benim en çok dertlendiğim bir konu da kardeşi kardeşe düşürme meselesi. Bunu da Ahmet Kaya ve Âşık Mahsuni Şerif anlatıyor.
Yani anlatmak istediklerinizi önceki şarkıların sesi ve soluğuyla bir kere daha anlattınız...
Aynen. Özellikle bu isimleri seçtik. Bulutsuzluk Özlemi, Tülay German, Kul Nesimi, Sezen Aksu. Hepsi bilinçli seçimdi. Şarkıları dinledikten sonra aslında bugün yaşadığımız sorunların eskiden de yaşandığını fakat bugün biraz daha katlandığını hissediyoruz. Asıl sorunumuz insanın tabiatında olan kötülükle ilgili.
Şarkıların yeni düzenlemeleri çok farklı. Bu anlamda nasıl bir çalışma oldu sizin için?
‘Bir Erkek Yüzünden'de de ‘Amansız Gücenik'te de Can Güngör emeği var. Albümde en güzel solo Bulgar müzisyen Tamer Karaoğlu'na ait. ‘Uçurtma'yı Cihan Mürtezaoğlu ile yaptık. ‘Odam Kireç Tutmuyor'da Cihan Mürtezaoğlu'nun emeği var. Bu üç şarkı dışında geri kalan yedi şarkının düzenlemeleri Cenk Erdoğan'a ait. Aslında bu albümde biraz daha grup müziği öne çıkıyor. Her şey akustik bir de canlı olsun istedik.
Albümün adı ‘Yuh'. Nelere yuh diyorsunuz?
İnsanların birbirine düşmesine, kendisini diğerinden üstün görmeye çalışmasına, birbirini ötekileştirmesine yuh diyorum. Mesela politikacılarımıza en çok kimi seviyorsunuz diye sorsak, Neşet Ertaş, Âşık Veysel der. O zaman şunu söylemek gerekiyor. Yahu siz bu ozanların söylediklerinden hiç mi bir şey anlamadınız, ders çıkartmadınız? Bütün inançlarda ve öğretilerde ‘öldürmeyeceksin' diyor. Benim en çok yuh dediğim politik oyunlar uğruna kardeşi kardeşe düşürmek.
Bugüne kadar hep protest tavrınızla ön plandaydınız. Sizin eleştirdiklerinize ses çıkarmayan meslektaşlarınıza ne diyorsunuz?
Kimse bunu yapmak zorunda değil. Kimse konserlerinde bunlardan bahsetmek ve bunlar üzerine şarkılar yazmak zorunda değil. Ama mutlaka tavrını ve duruşunu korumak zorunda. Şifreli bile olsa şarkılarında bunu söylemeli. Mesela Barış Manço. ‘Hemşerim Memleket Nire? Bu dünya bizim memleket' diyor. Kardeşlik bundan daha iyi anlatabilir mi? Kimse politik olmak zorunda değil.
Siz niye böylesiniz peki?
Bilmiyorum. İnsanlar bana ‘Bir sus bir konuşma, seninle aynı düşünmeyenler seni dinlemeyecek.' diyor. Ama ben dinleyicilerimi kaybedeceğim duygusuyla yaşayabilecek bir müzisyen değilim. Ben birinden, bir partiden, bir politikacılardan yana değilim. İyilikten yanayım. Tek derdim bu, bunu da söyleyeceğim.
Kendi kendinize bu işlere artık girme, çok para kazan dediğiniz olmadı mı hiç?
Menajerim bana beş yıllık planlarımı sormuştu. Ben de ona canım çektiğinde gidip pasta alabileyim bu bana yeter, demiştim. Bir beklentim yok. Konserlerimiz iptal edilip bizi susturmadıklarında kiramı ödüyor, kedilerimi besleyebiliyorum. Ev, araba alayım gibi hırslarım yok. Böyle beklentim olmadığı için derdim de yok.
Bizi televizyonda gördükleri şovmenlerle karıştırmasınlar
Konserlerimizi iptal etmedikleri sürece sıkıntı yok dediniz. Her üzücü olayda müziğin susmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ben her yere karayoluyla gidiyorum. Taşkın abi diye bir şoförümüz var, tonmaisterimiz Berk var, müzisyen arkadaşlarım var. Bana ‘Ceyl'an üç konser iptal etsen ne olacak?' diyorlar. Bana konser yapma dediğinde bu insanlara evine ekmek götürme, çoluğunu çocuğunu geçindirme diyorsun. Peki benden bunu isteyenler işlerine gitmiyor mu? Ankara'da yüzü aşkın vatandaşımız katledildi. Hadi kapatın bütün dükkânları, diziler yayınlanmasın. Siyah kurdele taktığınızda bu iş halloluyor mu? Ekrana terörü lanetliyoruz yazıp program yapan Seda Sayan'ı alkışlıyorsun da beni neden yuhluyorsun? Ne kadar ikiyüzlüsün. Ne kadar günah ve ayıp.
İşin bir de manevî; tarafı var…
Evet, konser iptal et dendiğinde aylardır o turneyi bekleyen bilet almış insanlar üzülüyor. Memlekette üzülecek çok şey var. Biz sahnede şifa buluyoruz. Bizi televizyonlarda gördükleri müzisyen diyemediğim şovmenlerle karıştırıyorlar.
Fransa'daki saldırı, konser salonuna yapıldı. Çoğu kişi bunun aynı zamanda müziğe bir saldırı olduğunu söyledi. Siz ne düşünüyorsunuz?
Çok doğru. Korkalım istiyorlar. Peki sonra ne olacak? İnsanlar korkacak. Politikacılar emir verecek, bir yerler bombalanacak. Maalesef üzüldüğümüz ve yuh dediğimiz o kadar çok olay var ki...