Seçimlerden kısa bir süre önce Koza İpek grubuna bağlı medya kuruluşlarına kayyum atanması, Türk basın tarihinde daha önce hiç şahit olmadığımız türden görüntülere yol açtı.
Yönetimin kayyuma geçmesinin ardından içeride yaşanan gelişmeleri bir gerilim filmi izlermişçesine takip ettik. Yayın toplantısında kayyumun kendisine itiraz eden gazetecileri birer birer işten çıkarması da vardı görüntüler arasında, kapıda Kur'an okuyarak alışılmadık bir protesto görüntüsü veren başörtülü kadınlar da. Bu görüntüleri anaakım diye tabir edilen medya grupları çok detaylı bir şekilde vermezken birincil kaynak yine sosyal medya idi. Bizzat el konulan gazetenin elemanı, içeride olup bitenleri yayın toplantısı sırasında çekip Periscope'tan canlı yayınlarken bir nevi yurttaş gazeteciliği yapıyordu. Sesini anaakım medyada duyuramayan binlerce kişinin yaptığı, yapacağı gibi… Medyaya yapılan baskılar yeni dönemde yurttaş gazeteciliğinin ya da sosyal medya odaklı haberciliğin yaygınlaşacağının da göstergesi. Sosyal medya haberciliği denince Türkiye'de ilk akla gelen mecra 140 Journos. Alternatif medya diye de tabir edebileceğimiz bu oluşumu, neler yaptıklarını, anaakım medyanın bir türlü yakalayamadığı çok sesliliği nasıl oluşturduklarını 140 Journos editörlerinden Engin Önder'e sorduk.
Bizi doğuran şey Türkiye'deki gazetecilik
Bilmeyenler için 140 ifadesinin ekibin bu işe Twitter merkezli başlamasından geldiğini söylemekte fayda var. Journos ise journalist (gazeteci) kelimesinin argoda kullanılan hali. Gazetecilik söz konusu değil yani... Engin Önder, tam burada gülerek ekliyor: “Gazeteciler haricinde herkes ekibimizde yer alabiliyor. Aramızda uluslararası ilişkiler, hukuk, siyaset bilimi okuyan arkadaşlar var, reklamcılar var ama gazeteci yok.” Çünkü ortaya çıkış amaçları zaten Türkiye'deki yaygın gazetecilik anlayışı. Önder bunu şu şekilde ifade ediyor: “Bizi doğuran şey zaten Türkiye'deki gazetecilik. Keşke herşey usulünce olsaydı da biz hiç bulaşmasaydık” Türkiye'nin kamplaşmış, kutuplaşmış bir ülke haline geldiğine dikkat çeken Önder, yaygın medya anlayışının insanların birbirinin acısını, mutluluğunu paylaşmasına meydan vermediğini söylüyor: “Bizim bir misyonumuz var, birlikte yaşamak. Herkesin birbirinin acısını ya da mutluluğunu partizanlığa bulaşmadan duyması, istediğimiz bir tablo. Bunun için nötr bir dil gerekiyor. Ve bunu mümkün olduğunca herkesle iletişime geçerek yapabileceğimizi biliyoruz.”
Seçimi kutlayan kişiye de, işten çıkarılan gazeteciye de yer veriyoruz
‘Peki pratikte nasıl oluyor bu?' sorusunun cevabını çok yakın zamanda yaşanan iki gelişme üzerinden veriyor Önder: “AK Parti'nin zaferle çıktığı seçimin ardından Rizeli bir vatandaş arabasıyla çıktığı sevinç turundan görüntü göndermiş. Onu da servis ettik, Koza İpek Medya Grubu'nun Ankara bürosundan 12 gazetecinin iş akdinin feshi ile ilgili gönderilen bildirim belgesinin fotoğrafını da girdik. Aynı zamanda Hakkari'de dağa çıkıp operasyona engel olmaya çalışan canlı kalkandan ve Trakya'da hasadı ölmüş çiftçiden de haber veriyoruz. Yine bilmeyenler için, 140 Journos'un kendilerine içerik üreten kişi ile kurduğu ilişki, kurum-muhabir ilişkisi gibi değil. Sesini duyurmak isteyen kişi sosyal medya kanalları üzerinden 140 Journos editörlerine içerik gönderiyor. Rizeli seçmenin sevinç gösterisi, üçüncü bir kişi tarafından değil bizzat sevinci yaşayan kişi tarafından gönderiliyor. İpek Medya Grubu ile ilgili gelişmelerin bir kısmı da yine Bugün Gazetesi çalışanı tarafından bizzat gönderilmiş. Yani gönderen kişi zaten motive olmuş durumda.”
Canlı yayında baskın görüntüsü okullarda izletilmeli
Bu arada son baskınlar 140 Journos'un son zamanlardaki haber akışında oldukça fazla yer almış. Önder, “Çünkü çok fazla malzeme geliyordu.” deyip ekliyor: “Lokasyon olarak da çok merkezi bir yerde olunca oldukça fazla içerik geldi bize. Ve görüntü hakikaten ilginçti. Tarık Toros'un canlı yayında konuşurken polislerin gelip müdahale etmesi ile seyircinin son olarak kamerayı kapatan bir el ve biiip sesiyle karşılaşması anı inanılmazdı. O anı alın okullarda gösterin. Öyle bir görüntüydü.”