Belli bir yaşın üstündekilerin çocukluklarından tanıdığı bir giysidir mest. Yaşlı dede ve ninelerimizin, kışın ayakları üşümesin ya da abdest alırken kolaylık olsun diye ayaklarından çıkarmadıklarına şahit olmuşuzdur.
Unutulmaya yüz tutan mest, gençler arasında yeniden popüler oluyor. Özellikle genç kızlar, altına bir aparat taktırarak dış mekân giysisi olarak kullanıyor mestleri. Her ne kadar eski günlerdeki popülerliği olmasa da bilenleri mestten vazgeçmiyor.
Ankara'nın Polatlı ilçesi, çorap mestlerinin yanı sıra ökçeli mestleriyle de tanınıyor. Yöresel ürünlerin sergilendiği fuarlarda en çok ilgi çekenlerin arasında Polatlı mestlerinin sergilendiği stantlar geliyor. Bu mestler ise onlara tutkuyla bağlı emekli bir öğretmenin elinden çıkıyor. 27 yıl Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda matematik öğretmeni olarak çalıştıktan sonra 9 yıl önce emekli olan Cumhur Dilek (57), meşhur mestleri üretiyor. Babasından öğrendiği mesleği emekliliğinde büyük bir keyifle devam ettiren Dilek, mestin sağlık açısından faydalı bir giysi olduğunu söylüyor. Kışın ayağı üşütmeyen, yazın da terletmeyen mestleri hakiki dana derisinden yüzde 90 elle imal ettiğini anlatan mest ustası, eski popülerliği olmasa da mestlerin yeniden ilgi görmeye başladığını söylüyor. Yumuşak ve elastiki yapıya sahip olduğu için hareketi kısıtlamayan mestlerin gençler arasında yeniden revaç bulmaya başladığını ifade eden Dilek, “Bilhassa bayanlar bunları nostaljik ürün olarak, dış mekân tabanı giydirip dışarıda giyiyor. Ev içinde giyeni de çok. Gençlerin çoğu abdesti, namazı düşünmeden, folklorik bir ürün olarak görüyor.” diyor.
Öğretmenliğin mesleği, mest imal etmenin ise zanaatı olduğunu dile getiren Cumhur Dilek, olaya maddi açıdan bakmıyor. Polatlı'da 50 metrekarelik bir iş atölyesinde günde 30-35 adet mest ürettiği belirten Dilek, “Şu an yetişemeyeceğim kadar üretiyorum ve elimde hiçbir şey kalmıyor. Türkiye'nin her yerine gönderiyorum.” ifadelerini kullanıyor.
Esnaflıkta güvenin önemli olduğunu vurguluyor Dilek: “Güveni suiistimal ederseniz bir daha ayakta kalamazsınız. Bu nedenle 55 liralık mestten net kârım 15 TL. Bunun da 7,5 lirasını kargoya cebimden veriyorum. Kargo gönderdiğim mestten 15 değil, 7,5 lira kazanıyorum.”
EN İYİSİ DANA DERİSİNDEN OLUR
Polatlı mestinde birinci sınıf dana derisi kullanılıyormuş. “Keçi ve koyun derisi olmaz. Esneklik ve mukavemet açısından uygun değildir. Biz yüzde 100 dana derisi çalışıyoruz. Dana derisinde de çift işlenti. Hamurlu kalınlık 0,9 veya 1 milimetreyi geçmeyecek. Analin denilen mükemmel kalite deri kullanırız. İki çeşit derimiz var. Birisi altı sert topuklu olur, bir de çorap mest dediğimiz her tarafı yumuşacık mestler var. Suni hiçbir malzeme yok. Ökçeli mest 75, çorap mest 55 TL.” diyor Dilek.
Polatlı mestini tanıtmak için fuarlara katıldığını da sözlerine ekliyor Cumhur Dilek: “Sayısını hatırlayamayacağım kadar çok fuara katıldım. 9 yıldır emekliyim. Her yıl en az 10-12 fuara gidiyorum.”