Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu (YAYFED) bu senenin ilk altı ayında, 2014'ün kitap basım rakamının ikiye katlandığını açıkladı.
Matbuattaki hareketlenme daha çok okuyup az televizyon seyrettiğimiz anlamına gelmiyor. Yine de piyasaya çıkan kitap sayısının federasyon kadar kitapseverleri de heyecanlandırdığı muhakkak. Korsan kitap deyince akla ilk postmodern romanlar, klasikler geliyor. Ancak YAYFED bilinenin aksine en fazla akademik yayınların korsan satışı yapıldığını duyurdu. Emniyet Müdürlüğü'nün Türkiye'nin çeşitli illerinde yaptığı baskınlarda en fazla korsanı yakalanan kitaplar, İngilizce üniversite hazırlık sınıfı okuyan herkesin bildiği yurtdışından ithal edilen ders kitapları.
İthal dediğimize bakmayın onun da ‘Türk malı'nı üretmiş vaziyetteyiz. Yüzlerce dolar ödeyip Oxford ya da Cambridge setini almak yerine üçte biri fiyatına satın almak mümkün. 2014-15 eğitim ve öğretim yılı ikinci döneminde birçok ilde baskınlar düzenlendiği halde usulsüzlüğün devam ettiğine şahit oluyorsunuz. On altı ilde yapılan baskında yalnızca 173 fotokopi kitabın ele geçirilmesi hayli düşündürücü.
Üniversiteler açılmaya başladı. ‘Öğrenciler heyecanla kitap listeleri hazırlanıyor.' demek isterdik. Fakat çoğunlukla kitap fotokopileri elden ele dolaşıyor. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi'nin çiçeği burnunda üç öğrencisiyle ozalitleri dolaştığımızda gerçek gün yüzüne çıkıyor. İçeri girer girmez ilk aklımıza gelen başvuru kitabını söylüyoruz: Münci Kapani: Siyaset Bilimine Giriş. Görevli, başını fotokopi makinesinden kaldırmadan, “On dakika bekleyin çekelim.” diyor. Birkaç dükkânın daha kapısını çalıyoruz. Durum değişmiyor. Yalnızca biri, “Biz kitap çoğaltmıyoruz.” diye reddediyor. Öğrencilerin orijinal kitapları talep edip etmediğini sorduğumuzda 22 yıldır mesleğini sürdüren Oğuz T. sitemle karışık şunları söylüyor: “Kitaplar çok pahalı, öğrencilere de hak vermek lazım. Bir profesör dersinden geçirmek için illa kitabını aldırıyor. Öğrenci de bir şekilde hileli bir yol buluyor. Kitapların maliyeti yüksek, yoksa korsan mı olur?”
Beyazıt Sahaflar Çarşısı'nda küçük gezintimizde de ithal kitapların fotokopisinin el altından satıldığını görüyoruz. Hatta hangi İngilizce setini arasak, “Fotokopi mi orijinal mi?” diye rahatça soruluyor. “Ben siyah beyaz istemem, şöyle ciltli olsun.” diyenler korsan baskılar için başka adreslere yönlendiriliyor. Müşteri ve esnaf arasında şifreli bir dil var dersek yanlış olmaz. Bandrolsüz kitapları satın almak için metrobüs köprülerini dolaşmanıza gerek yok. Kitapçılara, “Öteki ucuzlardan yok mu?” demeniz kafi. Pırıl pırıl jelatinli kitabınız hemen teslim ediliyor.
Korsanın çok satanlar listesi
‘En çok hangi edebiyat eserinin korsanı var?' diye sorarsanız hemen söyleyelim. Gazeteci yazar Can Dündar'ın ‘Abim Deniz' kitabı en fazla fikir hırsızlığı yapılmış eserlerin başında geliyor. Onu takip eden isimler ise şöyle:
Sabahattin Ali–Kuyucaklı Yusuf
Şebnem Burcuoğlu–Kocan Kadar Konuş
Toprak Işık–Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karşı
Necati Güngör–Anneme Bir Ev Alacağım
Gülten Dayıoğlu–Mo'nun Gizemi
Üç ayda bir seneyi geçtik
Geçen yıldan dört kat daha fazla okuyan yurdum insanı en fazla edebiyat ve sanat kitabına yönelmeyi sürdürdü. Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu resmi verilerine göre, 2014'ün ilk üç ayında toplam 75 bin kitap için bandrol alınırken, bu yıl üç ayda 77 bin eser yayınladı. En çok basılan kitapların konularına göre sıralaması ise şaşırtmıyor: Roman ve hikâye, araştırma eserleri, çocuk kitapları, inanç eserleri.
Sadece 157 bini çöpe gidiyor
Telif Hakları Genel Müdürlüğü, fikir hırsızlığıyla mücadele eden devlet kurumu. Korsanı sahibinden izin almaksızın, orijinal bir fikir veya sanat eserinden, doğrudan veya dolaylı şekilde çoğaltma tanımını bu kuruma borçluyuz. 1886 Bern Sözleşmesi'nden bu yana hak ihlalleri bütün dünyada ve bizde ‘korsanlık' adıyla anılıyor. Korsan yayınların engellenemediğini düşünecek olursak kurumun mücadele yöntemini de tartışmak gerekiyor. Bandrol uygulaması, kayıt tescil sistemi, sertifikalandırma sistemi ve il denetim komisyonlarına rağmen YAYFED'in resmi sitesindeki tablo şöyle: “2015 yılı ilk altı aylık dönem içerisinde kültür kitapları korsancılığına karşı İstanbul'da matbaa, depo ve işyeri baskınları toplam 35 adrese baskın amaçlı gidilmiş olup yapılan baskınlarda toplam 157 bin 975 adet korsan kitap ele geçirilmiştir.”