Urla’da hafta içinde ilki düzenlenen ulusal köy tiyatroları festivalindeyiz. Bir tarafta köy kadınlarının hazırladığı oyunlar, bir tarafta muhtarın ekibi. Çiğdem, gazoz, ay ışığı ve sahne…Urla, İzmir’in küçük, şirin bir ilçesi. Kimilerine göre Necati Cumalı’nın evi, Metin Erksan’ın başyapıtı Susuz Yaz’ın seti, tatil yöresi… Hafta içinde yeni bir sıfat daha kazandı. Artık Türkiye’nin ilk ulusal köy tiyatroları şenliğinin ev sahibi.‘Köy tiyatroları’ deyince insanın zihnine hemencecik şu sorular hücum ediyor: Köylüler mi oynuyor, yoksa oyunlar köylerde mi oynanıyor? Kaç köyün tiyatrosu var ki festivali düzenleniyor?Anlatalım: Türkiye’nin en eski köy tiyatrosu Urla’nın Bademler köyünde. Mustafa Anarat adında bir yedek subay öğretmeninin liderliğinde köyün merkezine inşa edilen sahnenin ışıkları 81 yıldır açık. İlk oyunlarda olduğu gibi profesyonel oyunculardan ziyade köylüler rol alıyor. Erkekler kahvehanede, kadınlar mütemadiyen düzenlenen günlerde vakit öldürmek yerine tiyatroda kendilerini geliştiriyor, farklı rollere bürünüp hikâyeler anlatıyor. Diğer amatör ekiplerde olduğu gibi dekorları kendileri yapıyor, kostümleri kendileri dikiyor, ışıkları ayarlıyor. Tiyatronun mini bir kütüphanesi var, kendilerine en yakın hissettikleri oyunu seçip sahneye taşıyorlar. Kimi zaman sahne tozunu en çok yutan oyuncu yönetiyor oyunu, kimi zaman şehirden gelen profesyonel bir yönetmen. Sergiledikleri oyunlar arasında yerli de var, yabancı da: Teneke (Yaşar Kemal), Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü (Dario Fo), Deliler (Turgut Özakman), Susuz Yaz (Metin Erksan)… Ekip şimdilerde Orhan Asena’nın Pir Sultan Abdal oyununu oynuyor. Turne yaptıkları iller: İstanbul, Ankara, Antalya…Arslanköy daha meşhurFeast’in ana sponsorluğunda düzenlenen ulusal köy tiyatroları şenliğinin programına bakınca ilk göze batan ekip kıdeminden dolayı Bademler Köy Tiyatrosu ama nam salmış başka bir ekip daha var: Mersin Arslanköy Köy Tiyatrosu. Bademler kadar eski değil ama daha meşhur. En azından yurtdışında. Hatırlarsınız, birkaç yıl evvel kadınlardan oluşan tiyatronun belgeseli, Sebastian Film Festivali’nde ödüle layık görülmüştü, gazeteciler dağ köyüne hücum etmişti. Gündüz tarlada, gece sahnede boy gösteren kadınlar ballandıra ballandıra anlatmışlardı sahne maceralarını. Bademler’in tecrübesine, Arslanköy’ün şöhreti eklenince iki köyden daha ses geldi, sahne kurduk diye: Balıklıova Köy Tiyatrosu ve Antalya Kaş Yeşilköy Tiyatrosu. Türkiye’de toplum 5 köy tiyatrosu var, 4’ü bu festivalde.Çiğdem, gazoz, ay ışığı ve sahneBugüne kadar sinemadan tiyatroya bir hayli festival gördük ama köy tiyatroları şenliğinin başka bir atmosferi var. Herkes neşe dolu, birbirine karşı saygılı, seviyeli. Oyunlarda akrabalar, aynı köyün ahalisi oynadığı için herkes tanış, samimi… Dekorlar nasırlı, kostümler kınalı eller tarafından dikildiği için anlamlı mı anlamlı. Yıldız oyuncu kavramı yok, hava atma derdinde değil kimse. Herkes yıl içinde okuduğu bir iki kitabın özünü anlatma derdinde, bir diğer aktörden bir şeyler öğrenme telaşında. Ekipler yolluklarını yanına alıp belediyeden rica minnet kiraladıkları araçlara binip gidiyorlar turnelere. Muhtar, Emine teyze, Ahmet amca köyün meydanına, sahile veyahut Bademler’deki küçük sahneye çıkıp hikâyeler anlatıyor. Öyle sıradan oyunlar değil. Klasik, devlet tiyatrolarının sahneye taşıdığı metinler: Haldun Taner’in Vatan Kurtaran Şaban’ı, Üstün Dökmen’in Komşu Köyün Delisi’si, Orhan Asena’nın Pir Sultan Abdal’ı… İftar açıldıktan sonra ışıklar yanıyor ve kurulan derme çatma sahnede karakterler canlandırılıyor. Sonrası romanlardaki gibi. Çiğdem, gazoz, ay ışığı, sahne ve bol bol alkış...Herkesin hikâyesi benzerKöy tiyatrosundan kime dokunursanız benzer hikâyeler anlatır. Yaşanmışlıklar birbirinin kopyası. 12-13 yıl önce daktilo memurluğundan emekli olan Murtaza Oran iyi bir örnek. Yaklaşık 40 yıldır sahnelerde, bugüne kadar Dario Fo’dan Turgut Özakman’a oynamadığı oyun kalmamış neredeyse. Bu yıl Pir Sultan Abdal’ı oynadığı için gözler onun üzerinde. Göz önünde ama mütevazılığından ödün vermiyor, “Türkiye’de yılda 10 kişiye 1 kitap düşüyor. 25 kişi 2 kitap okuduk. Çok güzel bir aile ortamımız var. Tiyatro bize farklı bakış açıları kazandırıyor, insanları tanıma imkânı sağlıyor. Önemli olan bu.” diyor samimiyetle. Hassasiyet gösterdikleri bir konunun altını çiziyor: “1992 yılından itibaren profesyonel yönetmenlerle çalışıyoruz. Yönetmenimiz Eylem Hanım’la 8 yıldır beraberiz. Köyden bir arkadaşımızla evlendi, gelinimiz oldu. Oyunu beraber seçiyor, masa başı çalışması yapıyoruz. Her yıl mutlaka aramıza yeni başlayan bir kişi alıyoruz, tecrübelerimizi aktarıyoruz. Böylece devamlılık sağlanıyor.” İki oğluyla da aynı sahneyi paylaşan, turnelere çıkan Oran’ın beklentisi, belediye aracılığıyla gençlerin tiyatroda istihdam edilmesi, ekibin daha da profesyonelleşmesi. Gerisi? İyilik, güzellik..Muhtarı sahnede görünBalıklıova köyünün muhtarı Akın Yılmaz, performansıyla herkesin dilinde. Ekibin en ağır toplarından biri. Gündüzleri balık satıyor, akşamları sahneye çıkıyor. Onu dillere taşıyan özelliği kekeme olması. Ancak sahneye çıkınca kekemelikten eser kalmıyor, bülbül gibi şakıyor. Vatan Kurtaran Şaban’da izledik muhtarı. Sahneye bir çıktı, inmedi bir daha. Artık kaç rolü kendine aldıysa. İyi oynuyor ama hakkını yemeyelim. Sahnede görünce kendisiyle ilgili dolaşan efsaneler ete kemiğe bürünüyor. Anlatılanlara göre kendisinden önce 80 küsur yaşında bir muhtar varmış. Onun karşısına kekeme kelimelerle çıkmış. Ancak sahneden gelen özgüven ve şöhretle toplamış bütün oyları. Şimdi iyi bir oyuncu ve muhtar olarak namını devam ettiriyor.Köy tiyatroları şenliği benzer hikâyelerle dolu. Sıcak, samimi… Bu yıl ilki düzenlendi, bakalım önümüzdeki yıllarda nasıl hikâyelere ev sahipliği yapacak festival. Urla Belediyesi Başkanı Sibel Uyar, “15 köyümüz var, hedefimiz 15’ine de bir tiyatro kazandırmak.” diyor. Umarız şenlik devam eder, bu temenni diğer köylerin kapısını çalar.
Urla’da hafta içinde ilki düzenlenen ulusal köy tiyatroları festivalindeyiz. Bir tarafta köy kadınlarının hazırladığı oyunlar, bir tarafta muhtarın ekibi. Çiğdem, gazoz, ay ışığı ve sahne…Urla, İzmir’in küçük, şirin bir ilçesi. Kimilerine göre Necati Cumalı’nın evi, Metin Erksan’ın başyapıtı Susuz Yaz’ın seti, tatil yöresi… Hafta içinde yeni bir sıfat daha kazandı. Artık Türkiye’nin ilk ulusal köy tiyatroları şenliğinin ev sahibi.‘Köy tiyatroları’ deyince insanın zihnine hemencecik şu sorular hücum ediyor: Köylüler mi oynuyor, yoksa oyunlar köylerde mi oynanıyor? Kaç köyün tiyatrosu var ki festivali düzenleniyor?Anlatalım: Türkiye’nin en eski köy tiyatrosu Urla’nın Bademler köyünde. Mustafa Anarat adında bir yedek subay öğretmeninin liderliğinde köyün merkezine inşa edilen sahnenin ışıkları 81 yıldır açık. İlk oyunlarda olduğu gibi profesyonel oyunculardan ziyade köylüler rol alıyor. Erkekler kahvehanede, kadınlar mütemadiyen düzenlenen günlerde vakit öldürmek yerine tiyatroda kendilerini geliştiriyor, farklı rollere bürünüp hikâyeler anlatıyor. Diğer amatör ekiplerde olduğu gibi dekorları kendileri yapıyor, kostümleri kendileri dikiyor, ışıkları ayarlıyor. Tiyatronun mini bir kütüphanesi var, kendilerine en yakın hissettikleri oyunu seçip sahneye taşıyorlar. Kimi zaman sahne tozunu en çok yutan oyuncu yönetiyor oyunu, kimi zaman şehirden gelen profesyonel bir yönetmen. Sergiledikleri oyunlar arasında yerli de var, yabancı da: Teneke (Yaşar Kemal), Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü (Dario Fo), Deliler (Turgut Özakman), Susuz Yaz (Metin Erksan)… Ekip şimdilerde Orhan Asena’nın Pir Sultan Abdal oyununu oynuyor. Turne yaptıkları iller: İstanbul, Ankara, Antalya…Arslanköy daha meşhurFeast’in ana sponsorluğunda düzenlenen ulusal köy tiyatroları şenliğinin programına bakınca ilk göze batan ekip kıdeminden dolayı Bademler Köy Tiyatrosu ama nam salmış başka bir ekip daha var: Mersin Arslanköy Köy Tiyatrosu. Bademler kadar eski değil ama daha meşhur. En azından yurtdışında. Hatırlarsınız, birkaç yıl evvel kadınlardan oluşan tiyatronun belgeseli, Sebastian Film Festivali’nde ödüle layık görülmüştü, gazeteciler dağ köyüne hücum etmişti. Gündüz tarlada, gece sahnede boy gösteren kadınlar ballandıra ballandıra anlatmışlardı sahne maceralarını. Bademler’in tecrübesine, Arslanköy’ün şöhreti eklenince iki köyden daha ses geldi, sahne kurduk diye: Balıklıova Köy Tiyatrosu ve Antalya Kaş Yeşilköy Tiyatrosu. Türkiye’de toplum 5 köy tiyatrosu var, 4’ü bu festivalde.Çiğdem, gazoz, ay ışığı ve sahneBugüne kadar sinemadan tiyatroya bir hayli festival gördük ama köy tiyatroları şenliğinin başka bir atmosferi var. Herkes neşe dolu, birbirine karşı saygılı, seviyeli. Oyunlarda akrabalar, aynı köyün ahalisi oynadığı için herkes tanış, samimi… Dekorlar nasırlı, kostümler kınalı eller tarafından dikildiği için anlamlı mı anlamlı. Yıldız oyuncu kavramı yok, hava atma derdinde değil kimse. Herkes yıl içinde okuduğu bir iki kitabın özünü anlatma derdinde, bir diğer aktörden bir şeyler öğrenme telaşında. Ekipler yolluklarını yanına alıp belediyeden rica minnet kiraladıkları araçlara binip gidiyorlar turnelere. Muhtar, Emine teyze, Ahmet amca köyün meydanına, sahile veyahut Bademler’deki küçük sahneye çıkıp hikâyeler anlatıyor. Öyle sıradan oyunlar değil. Klasik, devlet tiyatrolarının sahneye taşıdığı metinler: Haldun Taner’in Vatan Kurtaran Şaban’ı, Üstün Dökmen’in Komşu Köyün Delisi’si, Orhan Asena’nın Pir Sultan Abdal’ı… İftar açıldıktan sonra ışıklar yanıyor ve kurulan derme çatma sahnede karakterler canlandırılıyor. Sonrası romanlardaki gibi. Çiğdem, gazoz, ay ışığı, sahne ve bol bol alkış...Herkesin hikâyesi benzerKöy tiyatrosundan kime dokunursanız benzer hikâyeler anlatır. Yaşanmışlıklar birbirinin kopyası. 12-13 yıl önce daktilo memurluğundan emekli olan Murtaza Oran iyi bir örnek. Yaklaşık 40 yıldır sahnelerde, bugüne kadar Dario Fo’dan Turgut Özakman’a oynamadığı oyun kalmamış neredeyse. Bu yıl Pir Sultan Abdal’ı oynadığı için gözler onun üzerinde. Göz önünde ama mütevazılığından ödün vermiyor, “Türkiye’de yılda 10 kişiye 1 kitap düşüyor. 25 kişi 2 kitap okuduk. Çok güzel bir aile ortamımız var. Tiyatro bize farklı bakış açıları kazandırıyor, insanları tanıma imkânı sağlıyor. Önemli olan bu.” diyor samimiyetle. Hassasiyet gösterdikleri bir konunun altını çiziyor: “1992 yılından itibaren profesyonel yönetmenlerle çalışıyoruz. Yönetmenimiz Eylem Hanım’la 8 yıldır beraberiz. Köyden bir arkadaşımızla evlendi, gelinimiz oldu. Oyunu beraber seçiyor, masa başı çalışması yapıyoruz. Her yıl mutlaka aramıza yeni başlayan bir kişi alıyoruz, tecrübelerimizi aktarıyoruz. Böylece devamlılık sağlanıyor.” İki oğluyla da aynı sahneyi paylaşan, turnelere çıkan Oran’ın beklentisi, belediye aracılığıyla gençlerin tiyatroda istihdam edilmesi, ekibin daha da profesyonelleşmesi. Gerisi? İyilik, güzellik..Muhtarı sahnede görünBalıklıova köyünün muhtarı Akın Yılmaz, performansıyla herkesin dilinde. Ekibin en ağır toplarından biri. Gündüzleri balık satıyor, akşamları sahneye çıkıyor. Onu dillere taşıyan özelliği kekeme olması. Ancak sahneye çıkınca kekemelikten eser kalmıyor, bülbül gibi şakıyor. Vatan Kurtaran Şaban’da izledik muhtarı. Sahneye bir çıktı, inmedi bir daha. Artık kaç rolü kendine aldıysa. İyi oynuyor ama hakkını yemeyelim. Sahnede görünce kendisiyle ilgili dolaşan efsaneler ete kemiğe bürünüyor. Anlatılanlara göre kendisinden önce 80 küsur yaşında bir muhtar varmış. Onun karşısına kekeme kelimelerle çıkmış. Ancak sahneden gelen özgüven ve şöhretle toplamış bütün oyları. Şimdi iyi bir oyuncu ve muhtar olarak namını devam ettiriyor.Köy tiyatroları şenliği benzer hikâyelerle dolu. Sıcak, samimi… Bu yıl ilki düzenlendi, bakalım önümüzdeki yıllarda nasıl hikâyelere ev sahipliği yapacak festival. Urla Belediyesi Başkanı Sibel Uyar, “15 köyümüz var, hedefimiz 15’ine de bir tiyatro kazandırmak.” diyor. Umarız şenlik devam eder, bu temenni diğer köylerin kapısını çalar.