Umberto Eco, fani dünyayı terk etti, geride uzun romanları kaldı. Onun yüzlerce sayfalık anlatıları, akla diğer akrabalarını getirdi. İşte, dünya ve Türk edebiyatının ‘bitmeyen kitaplar'ından bazıları…
Karl Marx'ın bile Das Kapital'in tamamını okumadığı söylenir ki, bu sözde haklılık payı vardır. Çünkü bir ideolojiye yön veren eserin 2. ve 3. ciltlerini, ‘Komünist Manifesto'yu birlikte imzaladıkları ahbabı Engels kaleme alır. Buradaki asıl vurgu, kitabın ortalama sayfa sayısından epey fazla olmasıdır. Geçtiğimiz hafta vefat eden Umberto Eco'nun Ortaçağ İtalya'sını anlattığı ‘Gülün Adı' romanı ‘bitmeyen kitaplar'ı akla getirdi. Tüm zamanların en iyi romanlarından addedilen ‘Gülün Adı', 606 sayfa. Gerçi İtalyan yazarın ikinci kitabı ‘Foucault Sarkacı' da altta kalır değil, Türkçe çevirisinde 648 sayfayı buluyor. Dünya literatüründe bir hayli kalın kitap var lakin biz Eco'dan mülhem roman üzerinden birkaç derleme yapacağız.
Noktasız elli sayfa!
Ulyssess:İrlandalı yazar James Joyce'un romanı 844 sayfa. Roman sevdalıları için, içine girildikten sonra kaybolunacak dünya epey geniş. İnsan yürüdükçe adım attığı kapıyı unutabiliyor. Son elli sayfası, tek cümleden müteşekkil bir eser Ulyssess. Kitabın ana kahramanı Dublin şehri aslında. Zaten bu çok uzun hikâyeyi nihayete erdirenlerin ilk yapmak istediği şey, İrlanda'nın bu gizemli kentine gitmek.
Anna Karenina:Rus yazar Tolstoy'un Anna Karenina'sı dünya edebiyatının şaheserlerinden sayılır. Orijinali 1035 sayfayı bulan kitabın konusu tiyatroya, operaya, beyazperdeye aktarıldı. İlk baskısının yapıldığı 1878 senesinden bu yana güncelliğini muhafaza ediyor. Tolstoy'u büyük kılan da ‘insan denen meçhul'ü psikolojik çözümlemelere tabi tutarak anlatması, aktarması.
Karamazov Kardeşler:Tolstoy'un vatandaşı Dostoyevski de Anna Karenina'dan iki sene sonra, Karamazov Kardeşler'i dünya edebiyatına armağan eder. Hayatının zirve eseri olarak adlandırılan bu başyapıt, 1016 sayfadan mürekkep. Ağır psikanalisttik tahliller içeren ve Freud'a ilham veren eser, Türkiye'de ortaokul talebelerine okutuluyor! Tıpkı fantastik diye Jules Verne'in eserlerinin ilkokul çocuklarına tavsiye edilmesi gibi…
Sefiller: Dünya edebiyatından son örnek Victor Hugo'nun Sefiller'i olsun. Eserin anadilindeki ilk baskısı 1862 yılına tesadüf ediyor. Romanın başkahramanı Jean Valjean'ın sergüzeşt-i ömrü, Fransa sınırlarını aşan bir popülariteye sahip. Türkçede iki cilt halinde yayımlanan eser, 1606 sayfadan meydana geliyor.
Tutunamayanlar'ı bitiremeyenler…
Tutunamayanlar:Modern Türk edebiyatında bir türlü bitemeyen kitapların yazarı dendiği birinci sırada Oğuz Atay yer alır, kuşkusuz. Selim Işık ve Turgut Özben'in başka göklerin altındaki zamanlarını anlattığı 724 sayfa kalınlığındaki eseri, 1970 senesinde TRT Roman ödülüne layık görülür. Bu sebeple, hele hele son zamanlardaki Oğuz Atay şöhretinden etkilenenlerin başlamaya niyet ettiği, başladığı, sonra yeniden başladığı bir roman. Tutunamayanlar'a tutunanların tavsiyesi ise şu yönde: Bir kere psikolojik açıdan bu kitap bitmez denmeyecek. Bir de romanın eşiği 250 sayfa… Bu rampa aşıldıktan sonra hikâyelerin trajedisi insanı sarıp sarmalıyor. Sonunda da Tutunamayanlar'ı bitirenlerin hüznü kalıyor elde.
İnce Memed:İlk baskısı 1955'te yayımlanan Yaşar Kemal'in İnce Memed'i de sıradan okuyucu için ulaşması zor bir menzil. Dört ciltten oluşan roman, 2142 sayfaya yayılıyor. Çukurova köylüsünün ağalığa karşı koyduğu devrimci tavrı aşılayan yazar, 1950 sonrası Türkiye'ye yerleşen kapitalizmin ilk seslerini de duyurmanın derdindedir. Ezcümle, yazar günümüze de uç veren bu uzun anlatısında der ki, “Zulme sessiz kalan bir gün zulme uğrar. Haksızlığa karşı durmak insanın onurudur!”
Devlet Ana:Türk edebiyatının güçlü kalemlerinden Kemal Tahir'in romanları da epey hacimli. Osmanlı'nın kuruluşunu hikâye ettiği Devlet Ana, 656 sayfa. Yazarın fikrî; inkılabı içinde mühim bir yer tutan bu eser, bugün halen tartışmaların odağında akan nehrin üstündeki sal gibi.
Panorama: Yakup Kadri Karaosmanoğlu, değeri pek anlaşılamamış ancak üslubuna, anlattıklarına hayranlık duyanların vazgeçilmez yazarlarından. Ankara romanının devamı addedilen Panorama, 624 sayfa. 1946 sonrası çok partili hayata geçişin ve 1923 Devrimi'nin sönüşünü kaydeder satırlara.