IŞİD'in Fransa'da yaptığı katliam sonrası Müslümanlar da mağdur oldu. Katliamın etkilerini ve Fransa'daki Müslümanların durumunu, göçmenler konusunda en yetkin isimlerden biri olan Strasbourg Üniversitesi'nden Prof. Dr. Samim Akgönül'e sorduk.
Saldırının etkisiyle Fransa'daki ve dolayısıyla Avrupa'daki Müslümanları nasıl bir gelecek bekliyor?
Normal hayatlarını yaşayan yüzlerce insan siyasî; kimliklerinden bağımsız olarak öldürüldü, parçalandı. Ve bu ‘İslam adına' yapıldı. Kim ne derse desin, istendiği kadar ‘gerçek İslam bu değil' densin, bu cinayetleri işleyenler ‘gerçek İslam bu, sizinki gerçek İslam değil' diyor. Bu açıdan bakıldığında günlük hayatlarında inançlı ve davranışlarında samimi olan Müslümanlar toplumsal algıda potansiyel radikal olarak konumlandırılabilir ve bundan bir toplumsal ayrımcılık doğabilir. Ancak genel anlamda Fransa'da Müslümanlara karşı bir ‘nefret söylemi' doğduğunu da söylemek haksızlık olur. Bu açıdan bakıldığında Fransa sisteminin bu saldırılara da direnç göstereceğini umabiliriz. Ama hep bir ‘ama' var. Örneğin seküler değerlere karşı keskin bir söylem geliştirilen camiler kapatılıyor, birkaç imam ev hapsinde. Bu uygulamalar yanlış. Bu tip gruplara ya da bireylere sempati duyduğumdan değil, bu uygulamaların hınç ve intikam duygularını körükleyeceğini düşündüğümden...
Tıpkı Fransız devriminde ya da öğrenci hareketlerinin başlangıcında olduğu gibi Paris'ten tüm dünyaya ‘Müslümanlara' karşı bir hareket başlayabilir mi?
Hayır. ‘Medeniyetler çatışması' çılgınlığını ne olursa olsun bunu önlemek gerek. Fransa'daki siyasî; otoriteler bu çılgınlığı körükleyecek açıklamalar yapmıyor ayrıca Türkiye'nin aksine Fransa'da hâlâ etkili olan aydınlar da bu konuya dikkat çekiyor. Fransa'nın 2001 sonrası ABD'de olduğu gibi, yeni bir ‘haçlı seferi'nin öncülüğünü yapacağına inanmıyorum. Bu olaylar seçimlerde milliyetçi ve ırkçı sağın oylarını artırabilir ancak Fransa'da köklü siyasal kurumlar ve toplumsal algılar var, bunlar bir günden diğerine o kadar çabuk değişemez. Kaldı ki, Paris saldırılarında İslam adına katledilenler, Müslümanlara en sıcak bakan, en kültürcü, sol değerlere inanan insanlardı. En azından o mahalle İstanbul'un Cihangir'ine benzeyen bir mahalle. Eşini kaybeden Fransız'ın dediği gibi, bu şiddet yanlısı Müslümanlar, Fransa kamuoyunun nefretini kazanmayı başaramayacak.
Sizin birebir görüştüğünüz Fransız öğrencilerin ya da dostlarınızın olaya bakışını örneklerle anlatabilir misiniz?
İki cevabım var. Bu bir-iki haftada hem yukarının (siyasi otoriteler, Birleşmiş Milletler yetkilileri) hem de aşağının (camiler, Müslüman dernekleri, öğrenciler, Müslüman mahallelerindeki gençler) nabzını tutma imkânım oldu. Özellikle Müslümanların yoğunlukta olduğu mahallelerde gençlerle görüşmem için çok talep oldu. Buralarda faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri oldukça endişeli ve bu endişeyi iyiye işaret olarak görüyorum zira genelde söylediklerim ve yazdıklarımla oraya dokunmam zor. İkinci gözlemim daha önemli. Ocak 2015'teki Charlie Hebdo toplu cinayetlerinden sonra genç Müslümanlarda hep bir ‘ama' vardı. ‘Üzüldük ama onlar da...' vs. 13 Kasım saldırılarından sonra bu ‘ama'yı kullanmıyorlar. Herkes samimi bir şekilde acıyı paylaşıyor zira hedeflerin öldürülmesini meşrulaştıran bir söylem bulmak çok zor.