Rengi, vücut yapısı, uzun ve güzel ötüşleriyle ünlü Denizli horozları, Türkiye'nin dört bir yanında ilgi görse de tavukları gurk olmuyor.
Denizli horozlarının tavuklarından alınan yumurtalar, başka kuşların altında büyütülen guguk kuşu yumurtaları gibi başka tavuklar altında veya kuluçka makinelerinde yetiştiriliyor. Denizli Horozu Yetiştiricileri Derneği Başkan Yardımcısı Yücel Işık, her zaman gurk bir tavuk bulunamadığı için hurdaya verilen buzdolaplarını toplayarak, tam otomatik kuluçka makineleri yapıyor. Kuluçka makineleri, Denizli horozu ve tavuğunun yumurtadan çıkmasına büyük kolaylık sağlıyor.
Buzdolaplarından yapılan makineler, dayanıklı olduğu tercih ediliyor. Hurdacıdan 25 liraya alınan buzdolapları, ekonomiye kazandırıldığı gibi özelliği değiştirilerek, soğutma yerine ısıtma sistemi ayarlanıyor. Belli aralıklarla çevrilip havalandırılan ve nemi ayarlanan yumurtaların hemen hepsinden zamanında civciv çıkıyor.
Şimdiye kadar 40-50 makine yaptığını, bunlardan 2-3 bin civciv çıkardığını anlatan Işık, “Denizli horozunun tavuğu gurk olmuyor. Bu yüzden yumurtasını biriktirip ya Hint tavuğunun ya köy tavuğunun altına koymak gerekiyor ki çıkaralım ya da makineye koyacaksınız. Herkes istediği zaman gurk tavuğu bulamaz.” diyor.
Buzdolabını ısıtmak için kullanıyorlar
Buzdolabı ebadında bir kuluçka makinesi yapmak için mobilyacıdan sunta veya MDF alınması halinde çok pahalıya mal olacağını belirtiyor Işık: “İçine izolasyon yerleştirseniz, alüminyum veya plastik yapsanız, kapı penceresi derken 400-500 liradan aşağı mal edemezsiniz. Buzdolabı hurdacıda 25 lira, kapısı, izolasyonu, her şeyi mükemmel. Buzdolabı soğutmak için ama biz tersine kullanıyoruz. İzolasyonu güzel olduğu için buzdolabı mükemmel oluyor.”
Bir buzdolabından, hurdacıda demir ve plastik olarak sadece 5-10 liralık malzeme çıktığını ancak kendilerinin bunu değerlendirerek ekonomiye kazandırdığını ifade eden Işık, “Buzdolabı 5-10 sene daha hizmet ediyor. Tam otomatik makineler, 800 ile bin 400 lira arasında değişiyor. Buzdolabından kuluçka makinesi yapmak, el alışkanlığı ve tecrübe oldu. Normalde bir buzdolabı aldığımız zaman iki-üç günde teslim ederiz. Çok meraklısı var. Kuluçka makinesi yapmak için telefonumda kayıtlı 400-500 numara var, yardım istiyorlar. ‘Burası şöyle mi? Şurasını şöyle mi yapacağız?' diye soruyorlar. Erzurum, Van, Kilis, Antalya, Ankara'ya kadar herkes arıyor. Yapacağınız makinenin özelliğine, büyüklüğüne göre maliyet değişiyor. Kuluçka makinesini 300 liraya da mal edersiniz, ful otomatik yapacağım derseniz bin 300'e de mal edersiniz. 8 liraya da motor var, 80 liraya da...” diye konuşuyor.