7 Haziran seçimlerinin önemli bir detayı da partilerin kitleleri etkilemek için kullandığı sloganlar. Peki, hemen her yerde karşımıza çıkan sloganlar, seçmenlerin tercihini etkiliyor mu? Slogan ve şarkılarla seçmene hangi mesajlar veriliyor?
Türkiye, eski tabirle ‘seçim sath-ı maili’ne girmiş bulunuyor. 7 Haziran 2015 milletvekili genel seçimleri için hemen bütün partiler hazırlıklarını tamamladı, vekil adaylarını millete sundu. Seçim şarkıları, sloganlar belirlendi. Peki bu sloganlar seçmen tercihi üzerinde ne kadar etkili? Kendisi aynı zamanda siyasal iletişim uzmanı olan İzmir 9 Eylül Üniversitesi öğretim üyelerinden Serçin Sun İpekeşen’e sorduk.
Seçim kampanyaları, 1950’den bu yana renkli
Serçin Sun İpekeşen’e göre; özlü, çarpıcı ve edebi bir şekilde kendini ifade eden adaylar, seçmenlerin dikkatini çekmiş, kimi zaman da retorik yetenekleri sayesinde oy almayı başarabiliyor. Geçmişten günümüze kadar siyasî; parti ve liderlerin çağın, teknolojinin kendilerine sunduğu imkanlardan yararlandığını ifade eden İpekeşen, Türkiye’de gerçek anlamdaki ilk seçim kampanyasının 1950 seçimleri olduğunu hatırlatıyor. Demokrat Parti bu seçimlerde Selçuk Milar’ın hazırladığı afiş/sloganla çıkmıştı halkın karşısına: “Yeter Söz Milletin!” Evet, seçim sloganlarının bazıları bu kadar mühim; çünkü bellekte yer ediyor. İpekeşen’i dinlemeye devam edelim: “Kullanılan kitle iletişim araçları radyo, gazete ve afiştir. Ülkede o güne kadar görülmemiş bir kampanya yürütülmüş ve bu seçimler sonucunda iktidar el değiştirmiştir. Bu tarihten itibaren, ülkedeki seçim kampanyaları her zaman renkli ve çekişmeli dönemlere sahne olmuştur.”
Slogan her zaman işe yaramıyor
İpekeşen’in dikkat çektiği bir başka husus da şu: “Seçmenlerden oy kazanmak sadece kendini tanıtarak gerçekleşmez.” diyor ve ekliyor: “Seçmenlere ayrıca neden diğer rakiplere oy vermemeleri gerektiği de anlatılır. Rakiplerin geçmişte yaptığı icraatların başarısızlığından bahsedilebileceği gibi, çeşitli suçlamalar ve taşlamalar da bulunulabilir seçim sloganlarında.” İpekeşen, yapılan araştırmalarda seçim sloganlarının çok kısa bir zaman içerisinde seçmen tarafından unutulduğu ya da yanlış hatırlandığını gösterdiği bilgisini paylaşıyor. Oy verme davranışı üzerinde seçim sloganlarının etkisi olduğuna dair anlamlı bir bulgunun olmadığını da ilave ediyor. Peki, neye yarıyor bu bir cümlede bütün hikâyeyi anlatmaya yarayan sloganlar? İpekeşen’e göre sloganlar, mitinglerde hep birlikte hareket etmek, coşku yaratmak ve popülerlik sembolü haline gelmek adına kısmen etkili olabiliyor.
SLOGAN VE ŞARKILARIN DİLİ
Siyasal iletişim uzmanı Serçin Sun İpekeşen, 7 Haziran seçimlerinde partilerin kullanacakları slogan ve şarkıları şöyle analiz etti:
CHP: İroni ile eleştiri
CHP, 7 Haziran için yola şimdiden ses getiren ve tartışmalara sebep olan “Milletçe Alkışlıyoruz!” iletişim kampanyasıyla başladı. Alkışın yerleşmiş anlamı olan bir başarıyı kutlama durumunu ironi ile eleştiriyor. Kitlesel bir protesto amacını taşıyan reklam filminde taksi şoförlerinden madencilere kadar toplumun çeşitli kesimlerinden kişilerin alkışladığı görüntüler var. Trafonun önünden geçen bir kediyle başlayan reklam kampanyasında, ‘Milletçe Alkışlıyoruz!’ sloganının yazılış biçimi ve duvara baskı tekniği dünyada ve ülkemizdeki sokak direnişlerine bir gönderme yapar nitelikte.
HDP: Hedef seçim barajını geçmek
Diğer bir kardeşlik temalı seçim müziği, HDP tarafından “Bizler HDP, Bizler Meclise” sloganıyla tanıtıldı. HDP seçim barajını aşmak ve mecliste yer almak hedefini sloganında açıkça dile getiriyor. Çoğulculuğun sesi olma anlamı taşıyan şarkı sözlerinde “Bizler”, Türk’ü, Kürt’ü, Laz’ı, Ermeni’si, Alevi’si, Sünni’si, kadını olarak yer almış. Şarkı, protest müzik grubu Bandista tarafından seslendiriliyor.
MHP: Çoğulculuğun sesi vurgusu
MHP ‘Bizimle Yürü Türkiye’ sloganıyla iktidar yolunda kararlı bir tavır göstermek amacında. Sloganın, birlikte yürümek, yol arkadaşlığı yapmak şeklindeki mesajına ek olarak “Biz” diyerek çoğulcu bir kimlik anlamı da inşa edilmek istenmiş. Seçim müzikleri özellikle çeşitli yörelerden seçilerek bu çoğulculuk anlamının pekiştirilmeye çalışıldığı görülebilir. Partinin sembolik öğeleri olan bozkurt ve hilal de kullanılan müziklerde geleneksel yer alıyor.
Millî; İttifak: Meclis’te herkes temsil edilmeli
Meclis’te milletin hakkıyla temsil edilmesi adına kurulduğu açıklanan ittifak, sloganıyla iki partinin ortak millî;/İslamî; değerlerde buluşulduğu izlenimini veriyor. ‘Milli İttifak’, seçim şarkılarında “Zulmü alkışlayamam, zalimi asla övemem” sözlerine yer vererek ‘alkış’ konusunu seçim gündeminde tekrar dile getiriyor.
AKP: Tek adam stratejisi
Davutoğlu ve Erdoğan’ın görüntülerinden oluşan ve çoğulculuktan ziyade tek adam stratejisinin izlerinin sürülebileceği görüntüler ve sözler dikkat çekiyor. Partinin ismi olan adalet ve kalkınma terimlerinin daima eki ile kullanılması, AKP’nin 13 yıldır tek başına iktidar olmasına bir vurgu niteliğinde. Ayrıca ‘Daima Adalet, Daima Kalkınma’diyerek‘daima’ sözcüğüyle mutlak ve kalıcı anlamı yakalanmak isteniyor.