Kendilerini dev şirketlerin temsilcileri gibi gösterip, uluslararası platformlarda bu şirketler adına ‘absürt’ açıklamalar yapıp şirketleri zor durumda bırakıyorlar. Onlar Andy Bichlbaum ile Mike Bonanno. Nam-ı diğer Yes Men. Yaptıkları, bir nevi dünyaya zarar verdiğini düşündükleri kuruluşlarla dalga geçmek. Filmlerinin !f’te gösterilmesi dolayısıyla İstanbul’a gelen grup üyelerinden Bichlbaum ile buluştuk. Nasıl oldu da bu zamana kadar tutuklanmadıklarını sorduk.2007 yılında Kanada’da düzenlenen uluslararası bir petrol konferansına konuşmacı olarak katılan ExxonMobil şirketinin temsilcisinin anlattıkları ilgi çekici olduğu kadar tuhaftı da. 300 kişilik bir dinleyici grubuna seslenen temsilci, şirketinin petrol endüstrisini ayakta tutacak önerisinden bahsediyordu: “Vivoleum adı verilen bir maddeyle, insanlar öldükten hemen sonra eritilip petrol haline getirilebilecek.” Konuşma sırasında gösterilen bir videoda ise Exxon’da çalışan bir temizlik görevlisinin ölmek üzereyken yaptığı ‘öldükten sonra vücudum Exxon’a armağandır’ konulu konuşması konferansı daha da ilginç kılıyordu. Öldürücü darbe ise temsilcinin dinleyicilere dağıtılan mumun videodaki temizlik görevlisinin ölü bedeninden yapıldığını açıklamasıyla oldu. Mumlar yakılmış ve etrafa kötü kokular yayılmıştı bile.Çok geçmeden bunun ‘Yes Men’ adlı aktivist grubun eylemlerinden biri olduğu ortaya çıktı. Yes Men, dünyaya bir şekilde zarar verdiğini düşündükleri şirketlerin temsilcileri olarak kendilerini tanıtan ve bu yolla konferanslara ya da medya kuruluşlarına davet edilen iki kişilik bir grup. Sahne isimleri Andy Bichlbaum ve Mike Bonanno, gerçek isimleri Jacques Servin ve Igor Vamos. Bu kişiler çeşitli platformlarda yaptıkları absürt, komik ve tabii ki yalan açıklamalar ve önerilerle gündem oluşturuyor. Bir nevi uluslararası kuruluşlara ‘eşek şakası’ yapıyorlar. Bir başka örnek de Bhopal’dan. Bhopal, Hindistan’ın 1984 yılında 7 bin kişinin ölmesine ve 10 binlerce kişinin hastalanmasına yol açan tarım ilacı fabrikasıyla anılan bir şehri. Fabrikanın ölümcül gazlar sızdırmasının sonucunda oluşan felaketin sorumlusu, gerekli bakımları yaptırmayan Union Carbide şirketi. 2001’de şirketi satın alan Dow ise sorumluluk kabul etmeyerek tazminat ödemeyi reddediyor. Böylece Bhopal olayı unutuluyor. Ta ki Yes Men’in eylemine kadar. Şirkete ait sahte bir web sitesi hazırlayan Servin ve Vamos, kendilerini çağıracak yetkili bir kurumu bekliyor. Çağrı, Bhopal’ın yıldönümünde özel bir dosya hazırlayan BBC’den geliyor. Kendisini Dow şirketinin sözcüsü olarak tanıtan Servin, canlı yayında milyonlarca kişiye şirket olarak Bhopal olayında üzerlerine düşen tüm sorumluluğu kabul ettiklerini söylüyor. Sonrası olaylar olaylar… Şirket açıklamayı hemen geri çekiyor, borsada hisseleri değer kaybediyor.Yes Men’in ‘Irak savaşı sona erdi’ manşetiyle çıkan sahte New York Times basması, ABD Ticaret Odası adına küresel ısınmaya karşı tavırlarını tamamen değiştirdiklerine dair açıklama yapması gibi başka eylemleri de var. Bu eylemleri anlatan üç de belgesel filmleri bulunuyor. Bu filmlerden Yes Men İsyanda’nın !f Bağımsız Film Festivali’nde gösterilmesi dolayısıyla İstanbul’a gelen Yes Men üyelerinden Jacques Servin nam-ı diğer Andy Bichlbaum, geçtiğimiz hafta Boğaziçi Üniversitesi’nin davetlisiydi. Üniversitenin uluslararası misafir programı Boğaziçi Chroncles kapsamında öğrencilerle buluşan Servin ile konferans öncesi röportaj yapma imkânı bulduk. İlgililerine Yes Men’in diğer yarısı Igor Vamos’un (Mike Bonnano) bu perşembe, Zaytung kurucusu Hakan Bilginer ile ortak söyleşi için yine Boğaziçi Üniversitesi’nde olacağını belirtip sorulara geçelim.Artık daha fazla tanınıyorsunuz. İnsanlar yüzünüze aşina. Bu durum eylem yapmanızı zorlaştırmıyor mu?Çok fazla etkilediğini söyleyemem. Çünkü yüzlerce farklı konferans düzenleniyor, mecramız sınırlı değil. Konferanslar sırasında bizi tanıyanlar çıkıyor ama sayısı iki ya da üçü geçmez. Bir konferans sırasında kadın dinleyicilerden biri beni tanımış ve hemen arkadaşına mesaj göndermişti. Bazen bu tip şeyler iyi bile olabiliyor. Çünkü biz bunun filmini çekiyoruz ve bu tür müdahaleler olayı daha gerçekçi kılıyor. Şimdilik bir dezavantajını görmedik, belki gerçekten ünlü olunca olabilir, bilmiyorum.Yaptığınız işi ne olarak tanımlıyorsunuz? Aktivist mi, oyuncu mu yoksa başka bir şey mi?Yani bir çeşit gazetecilik de yapıyoruz. Gazetecinin görevi unutturulmaya çalışılan şeyleri gündeme getirmek. Biz de bunu yapıyoruz aslında.Bu zamana kadar çok ses getiren eylemlere imza attınız. Aklınızda kalan en etkili eylem neydi?Şunu söylemeliyim ki eylemlerimizin etkileri hemen görülmeyebiliyor. Yani biz bir eylem yapıyoruz ve hemen ardından değişim geliyor diye bir şey yok. Genelde bir şeyleri harekete geçiriyor belki. Dünyayı değiştiren büyük eylemler, hareketler var ve bizim yaptığımız bunlara katkı sağlamak. Hatta bazı eylemler, başarısızlığa da uğruyor. Bundan geriye anılar kalıyor ve bir sonraki eylemde bunlardan faydalanıyoruz. Ya da belki yaptığımız işler başka birilerine ilham veriyor ve bu kişiler bambaşka bir coğrafyada bir şeyleri değiştiren eylemlere imza atıyor. Hiçbir şey olmasa bile sokaktaki insanlar gülüyor, bu da mesajın onlara ulaştığını gösterir. Hiçbir eylemimiz tek başına başarılı değil ama bir bütün içinde düşündüğünüzde hepsi başarılı. Çünkü her bir eylem, insanlara mutluluk, cesaret ve farkındalık aşılayan bir bütünün parçası. Tabii kısa sürede somut sonuçlar aldığımız eylemler de oldu. Mesela ABD Ticaret Odası, iklim düzenlemesine muhalefet etmeyi durdurmaya zorlandı. Bu işe yaradı ve başarılı olundu. Bizim eylemimiz de bunun bir parçasıydı.Bu noktada Bhopal örneğinden bahsedebiliriz belki. Şirketin Bhopal’daki mağdurlara tazminat ödeyeceğine ilişkin açıklamanız, halkı ‘heveslendirdiği ve boş yere sevindirdiğinden’ dolayı eleştirilmişti. O eyleminizin sonuçları uzun vadede mi ortaya çıktı?Evet. Çünkü bu olay unutulmuştu. Oradaki insanlar 30 yıldır adalet için mücadele ediyor ancak şirketin yaptığı hiçbir şey yok. Zaten şirket istese de yapamaz böyle bir şeyi. Çünkü büyük bir sistemin parçası. Bizim eylemimiz bunu kanıtladı. Biz yapılması gerekeni yaptık ve şirketin hisseleri düştü. Onlar da bizim sahte olarak yaptığımız şeyi gerçekte yapmış olsalardı hisseleri düşecekti. Dava açılacaktı kendilerine vs. Bunu yapmazlar. Ama biz dünyaya 84’te Hindistan’da böyle bir olay yaşandığını gösterebildik. Eylemle bir sürü insanın bu felaketten ve şirketin hâlâ bir şey yapmadığından haberi oldu. Dolayısıyla neo liberalizmin ve büyük organizasyonların yeri geldiğinde ne kadar tehlikeli olabileceğinden de... Bu mesajın iletilmesi önemli. Bunun sonunda değişim kendiliğinden gelecek.Eminim birçok kişi ‘nasıl oldu da tutuklanmadığınızın’ cevabını merak ediyordur? Sahi bu zamana kadar nasıl tutuklanmadınız?Çok şükür. Doğrusu biz de büyük güçlerle uğraşmak zorunda kalıyoruz ama tabii ki buradaki ya da başka bir ülkedeki gibi değil. Cezalandırılmadan nasıl eylem yapabileceğimiz üzerine kafa yoruyoruz. Elbette bizim de illegal şeyler yaptığımız eylemlerimiz vardır. Bu durumda da şu oluyor: Firmalar ve uluslararası kuruluşlar ya da devlet kurumları peşimize düşerlerse komik duruma düşeceklerini biliyor. Çünkü neticede yaptığımız şey mizah. Ahmak durumuna düşmemek için üzerimize gelmiyorlar. Bu ülkemize ait bir gerçeklik. Ancak başka ülkelere göre özel durumlar da vardır. Anonim kalarak eylem yapmak bir başka ülkede çok etkili olabilir.Genelde konferanslara katılıp şirket temsilcisi gibi davranan kişi siz oluyorsunuz. Bunun özel bir nedeni var mı? Mike (Igor Vamos) daha mı çekingen?Aksine daha çekingen olan benim ama sanırım ben oyunculuk konusunda bir parça daha iyiyim. Elime verilen metni okumakta zorlanmıyorum. Mike ise organizasyon işlerinde ve doğaçlama konusunda benden daha iyi.
Kendilerini dev şirketlerin temsilcileri gibi gösterip, uluslararası platformlarda bu şirketler adına ‘absürt’ açıklamalar yapıp şirketleri zor durumda bırakıyorlar. Onlar Andy Bichlbaum ile Mike Bonanno. Nam-ı diğer Yes Men. Yaptıkları, bir nevi dünyaya zarar verdiğini düşündükleri kuruluşlarla dalga geçmek. Filmlerinin !f’te gösterilmesi dolayısıyla İstanbul’a gelen grup üyelerinden Bichlbaum ile buluştuk. Nasıl oldu da bu zamana kadar tutuklanmadıklarını sorduk.2007 yılında Kanada’da düzenlenen uluslararası bir petrol konferansına konuşmacı olarak katılan ExxonMobil şirketinin temsilcisinin anlattıkları ilgi çekici olduğu kadar tuhaftı da. 300 kişilik bir dinleyici grubuna seslenen temsilci, şirketinin petrol endüstrisini ayakta tutacak önerisinden bahsediyordu: “Vivoleum adı verilen bir maddeyle, insanlar öldükten hemen sonra eritilip petrol haline getirilebilecek.” Konuşma sırasında gösterilen bir videoda ise Exxon’da çalışan bir temizlik görevlisinin ölmek üzereyken yaptığı ‘öldükten sonra vücudum Exxon’a armağandır’ konulu konuşması konferansı daha da ilginç kılıyordu. Öldürücü darbe ise temsilcinin dinleyicilere dağıtılan mumun videodaki temizlik görevlisinin ölü bedeninden yapıldığını açıklamasıyla oldu. Mumlar yakılmış ve etrafa kötü kokular yayılmıştı bile.Çok geçmeden bunun ‘Yes Men’ adlı aktivist grubun eylemlerinden biri olduğu ortaya çıktı. Yes Men, dünyaya bir şekilde zarar verdiğini düşündükleri şirketlerin temsilcileri olarak kendilerini tanıtan ve bu yolla konferanslara ya da medya kuruluşlarına davet edilen iki kişilik bir grup. Sahne isimleri Andy Bichlbaum ve Mike Bonanno, gerçek isimleri Jacques Servin ve Igor Vamos. Bu kişiler çeşitli platformlarda yaptıkları absürt, komik ve tabii ki yalan açıklamalar ve önerilerle gündem oluşturuyor. Bir nevi uluslararası kuruluşlara ‘eşek şakası’ yapıyorlar. Bir başka örnek de Bhopal’dan. Bhopal, Hindistan’ın 1984 yılında 7 bin kişinin ölmesine ve 10 binlerce kişinin hastalanmasına yol açan tarım ilacı fabrikasıyla anılan bir şehri. Fabrikanın ölümcül gazlar sızdırmasının sonucunda oluşan felaketin sorumlusu, gerekli bakımları yaptırmayan Union Carbide şirketi. 2001’de şirketi satın alan Dow ise sorumluluk kabul etmeyerek tazminat ödemeyi reddediyor. Böylece Bhopal olayı unutuluyor. Ta ki Yes Men’in eylemine kadar. Şirkete ait sahte bir web sitesi hazırlayan Servin ve Vamos, kendilerini çağıracak yetkili bir kurumu bekliyor. Çağrı, Bhopal’ın yıldönümünde özel bir dosya hazırlayan BBC’den geliyor. Kendisini Dow şirketinin sözcüsü olarak tanıtan Servin, canlı yayında milyonlarca kişiye şirket olarak Bhopal olayında üzerlerine düşen tüm sorumluluğu kabul ettiklerini söylüyor. Sonrası olaylar olaylar… Şirket açıklamayı hemen geri çekiyor, borsada hisseleri değer kaybediyor.Yes Men’in ‘Irak savaşı sona erdi’ manşetiyle çıkan sahte New York Times basması, ABD Ticaret Odası adına küresel ısınmaya karşı tavırlarını tamamen değiştirdiklerine dair açıklama yapması gibi başka eylemleri de var. Bu eylemleri anlatan üç de belgesel filmleri bulunuyor. Bu filmlerden Yes Men İsyanda’nın !f Bağımsız Film Festivali’nde gösterilmesi dolayısıyla İstanbul’a gelen Yes Men üyelerinden Jacques Servin nam-ı diğer Andy Bichlbaum, geçtiğimiz hafta Boğaziçi Üniversitesi’nin davetlisiydi. Üniversitenin uluslararası misafir programı Boğaziçi Chroncles kapsamında öğrencilerle buluşan Servin ile konferans öncesi röportaj yapma imkânı bulduk. İlgililerine Yes Men’in diğer yarısı Igor Vamos’un (Mike Bonnano) bu perşembe, Zaytung kurucusu Hakan Bilginer ile ortak söyleşi için yine Boğaziçi Üniversitesi’nde olacağını belirtip sorulara geçelim.Artık daha fazla tanınıyorsunuz. İnsanlar yüzünüze aşina. Bu durum eylem yapmanızı zorlaştırmıyor mu?Çok fazla etkilediğini söyleyemem. Çünkü yüzlerce farklı konferans düzenleniyor, mecramız sınırlı değil. Konferanslar sırasında bizi tanıyanlar çıkıyor ama sayısı iki ya da üçü geçmez. Bir konferans sırasında kadın dinleyicilerden biri beni tanımış ve hemen arkadaşına mesaj göndermişti. Bazen bu tip şeyler iyi bile olabiliyor. Çünkü biz bunun filmini çekiyoruz ve bu tür müdahaleler olayı daha gerçekçi kılıyor. Şimdilik bir dezavantajını görmedik, belki gerçekten ünlü olunca olabilir, bilmiyorum.Yaptığınız işi ne olarak tanımlıyorsunuz? Aktivist mi, oyuncu mu yoksa başka bir şey mi?Yani bir çeşit gazetecilik de yapıyoruz. Gazetecinin görevi unutturulmaya çalışılan şeyleri gündeme getirmek. Biz de bunu yapıyoruz aslında.Bu zamana kadar çok ses getiren eylemlere imza attınız. Aklınızda kalan en etkili eylem neydi?Şunu söylemeliyim ki eylemlerimizin etkileri hemen görülmeyebiliyor. Yani biz bir eylem yapıyoruz ve hemen ardından değişim geliyor diye bir şey yok. Genelde bir şeyleri harekete geçiriyor belki. Dünyayı değiştiren büyük eylemler, hareketler var ve bizim yaptığımız bunlara katkı sağlamak. Hatta bazı eylemler, başarısızlığa da uğruyor. Bundan geriye anılar kalıyor ve bir sonraki eylemde bunlardan faydalanıyoruz. Ya da belki yaptığımız işler başka birilerine ilham veriyor ve bu kişiler bambaşka bir coğrafyada bir şeyleri değiştiren eylemlere imza atıyor. Hiçbir şey olmasa bile sokaktaki insanlar gülüyor, bu da mesajın onlara ulaştığını gösterir. Hiçbir eylemimiz tek başına başarılı değil ama bir bütün içinde düşündüğünüzde hepsi başarılı. Çünkü her bir eylem, insanlara mutluluk, cesaret ve farkındalık aşılayan bir bütünün parçası. Tabii kısa sürede somut sonuçlar aldığımız eylemler de oldu. Mesela ABD Ticaret Odası, iklim düzenlemesine muhalefet etmeyi durdurmaya zorlandı. Bu işe yaradı ve başarılı olundu. Bizim eylemimiz de bunun bir parçasıydı.Bu noktada Bhopal örneğinden bahsedebiliriz belki. Şirketin Bhopal’daki mağdurlara tazminat ödeyeceğine ilişkin açıklamanız, halkı ‘heveslendirdiği ve boş yere sevindirdiğinden’ dolayı eleştirilmişti. O eyleminizin sonuçları uzun vadede mi ortaya çıktı?Evet. Çünkü bu olay unutulmuştu. Oradaki insanlar 30 yıldır adalet için mücadele ediyor ancak şirketin yaptığı hiçbir şey yok. Zaten şirket istese de yapamaz böyle bir şeyi. Çünkü büyük bir sistemin parçası. Bizim eylemimiz bunu kanıtladı. Biz yapılması gerekeni yaptık ve şirketin hisseleri düştü. Onlar da bizim sahte olarak yaptığımız şeyi gerçekte yapmış olsalardı hisseleri düşecekti. Dava açılacaktı kendilerine vs. Bunu yapmazlar. Ama biz dünyaya 84’te Hindistan’da böyle bir olay yaşandığını gösterebildik. Eylemle bir sürü insanın bu felaketten ve şirketin hâlâ bir şey yapmadığından haberi oldu. Dolayısıyla neo liberalizmin ve büyük organizasyonların yeri geldiğinde ne kadar tehlikeli olabileceğinden de... Bu mesajın iletilmesi önemli. Bunun sonunda değişim kendiliğinden gelecek.Eminim birçok kişi ‘nasıl oldu da tutuklanmadığınızın’ cevabını merak ediyordur? Sahi bu zamana kadar nasıl tutuklanmadınız?Çok şükür. Doğrusu biz de büyük güçlerle uğraşmak zorunda kalıyoruz ama tabii ki buradaki ya da başka bir ülkedeki gibi değil. Cezalandırılmadan nasıl eylem yapabileceğimiz üzerine kafa yoruyoruz. Elbette bizim de illegal şeyler yaptığımız eylemlerimiz vardır. Bu durumda da şu oluyor: Firmalar ve uluslararası kuruluşlar ya da devlet kurumları peşimize düşerlerse komik duruma düşeceklerini biliyor. Çünkü neticede yaptığımız şey mizah. Ahmak durumuna düşmemek için üzerimize gelmiyorlar. Bu ülkemize ait bir gerçeklik. Ancak başka ülkelere göre özel durumlar da vardır. Anonim kalarak eylem yapmak bir başka ülkede çok etkili olabilir.Genelde konferanslara katılıp şirket temsilcisi gibi davranan kişi siz oluyorsunuz. Bunun özel bir nedeni var mı? Mike (Igor Vamos) daha mı çekingen?Aksine daha çekingen olan benim ama sanırım ben oyunculuk konusunda bir parça daha iyiyim. Elime verilen metni okumakta zorlanmıyorum. Mike ise organizasyon işlerinde ve doğaçlama konusunda benden daha iyi.