Bazı şehir isimlerinin değiştirilmesi son zamanlarda sıkça gündeme geliyor. Bu gelişmelerden hareketle şehirlerin ilginç isim hikâyelerini derledik.Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, pazartesi günü Manisa’da bir toplantıya katıldı. Toplantıda bazı şehirlerin isimlerinin değişebileceğinin sinyalini verdi. Mesela Manisa’nın tarihi kaynaklarda geçtiği gibi ‘Saruhan’ olabileceğini söyledi. Zikrettiği iller sadece Manisa ile sınırlı değildi. Hakkâri’nin Çölemerik, Diyarbakır’ın Diyarbekir, Elazığ’ın Elaziz olabileceğinden de söz etti. Başbakan Ahmet Davutoğlu da eylül ayında gittiği Bilecik’te milletvekillerine, “Bilecik’in eski adını bileniniz var mı?” diye sormuştu. “Ertuğrul” cevabı üzerine, “Aslında Bilecikliler kabul etse de tekrar Ertuğrul yapsak.” demişti. Bilecik’in adı 1926 yılına kadar Ertuğrul olarak anılıyordu. Adını Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey’in babası olan Ertuğrul Gazi’den alan şehire, 1926’dan itibaren Bilecik denilmeye başlandı.İsim değişikliğiyle gündeme gelen bir diğer şehir de Tunceli. Zaman zaman haberlerde karşımıza şöyle başlıklar çıkıyor: “Tunceli’nin ismi Dersim olacak, Tunceli’nin ismi Dersim olmayacak, Tunceli’nin ismi değişiyor.” Başbakan Davutoğlu’nun, geçen ay Tunceli Üniversitesi’ne gittiğinde şehrin isminin ‘Dersim’ olarak değişeceğini açıklaması beklenmişti. Ancak Davutoğlu, “Taleplere bakacağız.” demekle yetindi.Şehirlerin isimleri bazen gündemi değiştirmek için bazen de halktan gelen tepkiler üzerine konuşuluyor. Bu gündem ister istemez Türkiye’deki illerin isimlerinin hikâyelerini de akla getiriyor. Şehir adlarına baktığımızda ilginç hikâyelerle karşılaşıyoruz. Enteresan olanlardan birkaçını derledik.İstanbulM.Ö. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre Bizantion adı verilmişti. Bizans İmparatoru Konstantin, şehri yeniden kurunca kendi adını verdi. Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan ‘stin-polis’ deyimi kullanıldı. Türkler kenti alınca ‘Müslüman şehir’ anlamında ‘İslambol’ adını uygun gördü ve bu ad daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.AnkaraKaynaklarda Ankara’nın adı Enguru olarak geçiyor. Frig dilinde Ank, ‘engebeli, karışık arazi’ anlamına geliyor. Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Angera, Ancora ve son olarak Ankara şeklini aldı.İzmirBugün İzmir olarak anılan bölgede eskiden Elektdi isimli bir kavim yaşıyordu. Yerel halk, istilacı Amazonlarla savaşıp onları yendi. Elektdi kralı, Amazonların Kraliçesi Smyrna ile evlenip kente eşinin ismini verdi. Bu kelime, çeşitli dillerde aksan farklılaşmalarına uğrayarak bugünkü halini aldı.BursaM.Ö. 3. yüzyılda Bithynialılar ve Prusiaslılar tarafından kurulan kentin ilk adı ‘Prusa’ idi. Türkler şehri fethedince ‘Bursa’ ismini verdi.GiresunKirazın ana yurdu Giresun, adını Yunanca kiraz anlamına gelen ‘Kerasus’tan almış. Bu kelime zaman içinde değişerek Giresun haline dönüşmüş.ÇorumRivayete göre çoğu-Rum kelimesinden türetildi. Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanıyor.KonyaM.Ö. 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St. Paul burayı ziyaret etti ve şehir önemli bir dini merkez olarak gelişti. Bu nedenle Hıristiyanlar, ‘İsa’nın tasviri’ anlamına gelen ‘İkonyum’ adını verdi. Araplar kentin ismine ‘Kuniya’ dedi. Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi.ErzurumArz-ı Rum kelimesinden geliyor. Yani Rum toprağı demek. Selçuklular şehri fethettikten sonra Erzen-Rum dedi. Erzen, darı demek. Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılıyordu.DiyarbakırArap egemenliği sırasında ‘diyar’ ve ‘Bekr’ isimleriyle Diyâr-i Bekr olarak kayıtlara geçmiş. 1937 tarihinde Atatürk’ün trenle Diyarbakır’dan Elazığ’a geçtiği gece yapılan bir dil tartışmasının ardından, Türk Dil Kurumu’na gönderilen bir telgrafla şehrin adı Diyarbakır olarak değiştirildi.DenizliŞehrin ismi, deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş. İl, eski Türkçede ülke, memleket anlamına gelir. Yani deniz memleketi denilir. Bir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili’dir. Bölgede domuz çokluğundan dolayı bu isim verilmiş.EskişehirŞehri eski ismi Doylaion’dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirmişti. 1175 yılında ise Bizans geri aldı. Kılıçarslan burayı geri alınca, ‘bizim eski şehrimiz’ anlamına gelen Eskişehir adını verdi.Tunceliİlin eski adı Dersim. Dersim, 1926’da TBMM’de alınan kararla ilçeye dönüştürülerek Elazığ’a bağlandı. 25 Aralık 1935 tarihinde çıkarılan Tunceli Kanunu ile tekrar il oldu ve Dersim tarihsel yöresi içinde yer alan, Munzur çevresini kapsayan bölgenin adı Tunceli olarak değiştirildi.MardinMardin’in Süryanicede Marde’den geldiği rivayet ediliyor. Çoğu kaynaklarda Mardin’in gerçek adı ‘Merdin’ diye geçiyor. Bu ad ‘kaleler’ anlamına geliyor. Şehirde birçok kalenin varlığı, şehrin bu şekilde isimlendirilmesini sağlamış.GaziantepŞehrin eski adı Ayıntab. Kelime, pınarın gözü anlamına geliyor. Halk Kurtuluş Savaşı’nda Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 1921’de çıkartılan bir yasayla ‘Gazi’ unvanı verildi. 1928 yılında ise şehrin adı Gaziantep olarak değiştirildi.
↧