Charles Dickens, James Joyce, Shakespeare, Truman Capote... Edebiyat dünyasının usta isimlerinin pek bilinmeyen bir yönü var: Oyunculuk. Kimi lisede sahne tozu yutmuş, kimi evden kaçıp kumpanya kurmuş, kimi kariyerinin zirvesindeyken oyun sahneye koyup başka dünyalara yelken açmış. Onlar, edebiyat dünyasına silinmeyen izler bırakan isimler… Romanları, oyunlarındaki sarsıcı dilleri, kurguları, dile getirdiği hikâyelerin içerikleriyle yeni akımlara öncülük eden yazarlar… Yazar kimlikleriyle tanıdığımız bazı isimlerin pek bilinmeyen oyunculuk geçmişleri de var. İngilizlerin büyük romancısı Charles Dickens’tan başlayalım. Bugünlerde hayatının karanlık yönlerine ayna tutan Görünmeyen Kadın filmi vizyondayken. Dickens’ın kariyerinin zirvesinde olduğu zamanlar… Viktorya döneminin ahlâk timsali, zamanının en büyük ‘edebiyat ikonu’ olarak gösterilmektedir; kırk beş yaşında, evli ve on çocuk sahibidir. Dillere destan eserler üreten yazar, eser listesine bir de tiyatro ekler. Oyun yazar, sahneye koyar, hatta ana rollerden birini üstlenir. İlk oyununda geniş bir kadroyla çalışır, ne oluyorsa o zaman olur. Rol verdiği on sekizine yeni basmış, genç, güzeller güzeli Nelly Ternan’dan hoşlanır, zamanla gönlü kayar. Yasak aşk deşifre olunca Dickens karısından ayrılır. Gazeteye, hakkında çıkan dedikoduları yalanlayan bir yazı yazar. Karısının haberi olmadan sanki ikisinin ortak kararıymış gibi… Dickens’ın bencillikleri sadece karısına yaptıklarıyla sınırlı kalmaz. Büyük aşkı Nelly’i, evlilik dışı ilişki yaşamaya ne yapıp edip ikna eder ve gözlerden uzak bir hayat yaşamaya başlar. Çok çok sonra çıktıkları bir yolculukta trenin devrilmesiyle gizli dünyaları gün ışığına çıkar. Dickens, sevdiği kadına yardım etmek yerine onu tanımadığını söyler, olay yerinden uzaklaşır. Nelly de görünmezliğe bürünerek yazar ölene kadar gözlerden uzak bir yaşantı sürer. Claire Tomalin’in kitabından uyarlanan Ralph Fiennes’in yönettiği ve Dickens’ı oynadığı filmde yazarın tiyatro sahnesinde yeşeren aşkı anlatılırken oyunculuğuna dair ipuçları veriliyor. Perdeye yansıyan, gerçekçilikten uzak, teatral bir oyunculuğa sahip olduğu. Rolün küçüğü, büyüğü olmaz Shakespeare’i oyun yazarı, şair kimliğiyle biliyoruz. Oysa aynı zamanda, kurduğu tiyatronun (Globe) yöneticisi, kasa defterinin sorumlusu, yönetmeni, oyuncusu... 10 parmağında 10 marifet biri. Ancak su götürmez bir gerçek, ölümsüz eserlerine katkı sağlayan önemli özelliklerinden biri yazarın oyuncu kimliği. Bu vesileyle karakterleri daha derin, diyaloglar yerli yerinde, kurgu içerisinde oyuncular dinlenerek bir sahnede görünüp birinde kayboluyorlar. Sahne dilini bilmediği için oyunları kütüphanelerde tozlanan Turgenyev’leri, Tolstoy’ları düşününce bu özelliği daha fazla değer kazanıyor. Shakespeare’in metinlerinde küçük roller bile değerlidir, ana karakterleri görünür kılmak için yazılmamıştır. Kendisi oynarken bu küçük rollerden birini canlandırmış. Oyunculuğu hakkında çok farklı görüşler var. Kimine göre iyi bir aktör, kimine göre çok kötü. Kumpanyanın baş aktörü değil ama Lord Chamberlain’in Adamları kumpanyasında ‘önemli oyuncular’ listesinde yer alıyor. Uşak, burjuva temsilcisi: Moliere Tartuffe, Kibarlık Budalası, Cimri, Hastalık Hastası… Tiyatro kitaplığına otuzdan fazla eser kazandıran bir yazar Moliere. Oyunları ile anıldığı için oyunculuk yanı pek bilinmez. Evden kaçıp gezici bir kumpanya kuran, borçlanıp hapse düşen, sonradan La Fontaine’den Racine’e dönemin saygın kalemleriyle dostluk kurup yeni serüvenlere açılan Moliere’in her daim bir ayağı sahnede olan bir yazar. Oyunlarda kendisi gibi çabuk kızan adamları, uşağı, aldatılmış kocayı, burjuva temsilcilerini, ‘Moliere adındaki yazar’a söven kara cahil ihtiyar rollerini oynarmış hep. Gündelik hayatta doğaçlamayı seven biri olduğu için oyunlarında parantezi kapatmaz. O gün hayatında cereyan eden olayları evirir çevirir tip(ler)le sahneye taşır. Shakespeare gibi mütevazı davranıp küçük rol almaz, her daim büyük rol. Oyunculuk macerası oyun yazdırdı Edebiyat dünyasına Dublinliler, Ulysses gibi klasikler kazandıran James Joyce’un kaleme aldığı bir tiyatro oyunu var: Sürgünler. Yazarı oyun yazmaya iten sebep oyunculuk geçmişi… Lise ve üniversitede yaptığı taklitlerle arkadaşlarını gülmekten kırıp geçiren Joyce, okul tiyatrosunda birçok kez sahneye çıkar, akılda kalan performanslar sergiler. Yeni Türkçeye çevrilen ‘Bildiğin Joyce’ kitabında şunları anlatır bir arkadaşı: “Zekâsı ve doğaçlama yeteneği oyunlarda baş gösterirdi. Ayrıca çok akıllı bir taklitçiydi. İfadesiz suratı, taklidini yapacağı karakterlere bürünmesine son derece yardım ederdi.”Capote’nin Altın Küre heyecanı!Romanlarıyla geniş kitlelere ulaşan Truman Capote’nin yazarlığının yanında mini bir oyunculuk kariyeri de var. İlk deneyimini 22 Numarada Cinayet’le (1976) yaşadı. Gizemli dedektif hikâyelerinin parodisinin yapıldığı, Alec Guinness, Peter Sellers gibi meşhur simaların rol aldığı filmde Capote, dünyanın en iyi dedektiflerini evinde misafir eden milyoneri canlandırdı. O kadar başarılı oynadı ki Altın Küre ödülüne aday bile gösterildi. Oyunculuğa ısınan Capote, ertesi yıl yine indi setlere. Woody Allen’in Annie Hall filminde kendini oynadı. Bu filmde iletişim kuramcısı-yazar Marshall Mcluhan, küçük bir rolde ona eşlik etti. Geçtiğimiz ay aramızdan ayrılan Gabriel García Márquez ardında onlarca eser, yüzbinlerce okur bıraktı. Eserleri birçok defa sinemaya aktarılan yazarın iki filmde rol almışlığı var. Gerilim, korku türünde eserleriyle en çok satan yazarlar listesinden inmeyen bir yazar Stephen King. Yeşil Yol’dan Esaretin Bedeli’ne sinema tarihinin bir çok kült filminin hikayesinin sahibi… Bu kadar eser verince kameranın önüne geçmeden olur mu? Knightriders’den (1981) bu yana çoğunluğu televizyon dizisinde yirmiye yakın projede rol aldı.
Charles Dickens, James Joyce, Shakespeare, Truman Capote... Edebiyat dünyasının usta isimlerinin pek bilinmeyen bir yönü var: Oyunculuk. Kimi lisede sahne tozu yutmuş, kimi evden kaçıp kumpanya kurmuş, kimi kariyerinin zirvesindeyken oyun sahneye koyup başka dünyalara yelken açmış. Onlar, edebiyat dünyasına silinmeyen izler bırakan isimler… Romanları, oyunlarındaki sarsıcı dilleri, kurguları, dile getirdiği hikâyelerin içerikleriyle yeni akımlara öncülük eden yazarlar… Yazar kimlikleriyle tanıdığımız bazı isimlerin pek bilinmeyen oyunculuk geçmişleri de var. İngilizlerin büyük romancısı Charles Dickens’tan başlayalım. Bugünlerde hayatının karanlık yönlerine ayna tutan Görünmeyen Kadın filmi vizyondayken. Dickens’ın kariyerinin zirvesinde olduğu zamanlar… Viktorya döneminin ahlâk timsali, zamanının en büyük ‘edebiyat ikonu’ olarak gösterilmektedir; kırk beş yaşında, evli ve on çocuk sahibidir. Dillere destan eserler üreten yazar, eser listesine bir de tiyatro ekler. Oyun yazar, sahneye koyar, hatta ana rollerden birini üstlenir. İlk oyununda geniş bir kadroyla çalışır, ne oluyorsa o zaman olur. Rol verdiği on sekizine yeni basmış, genç, güzeller güzeli Nelly Ternan’dan hoşlanır, zamanla gönlü kayar. Yasak aşk deşifre olunca Dickens karısından ayrılır. Gazeteye, hakkında çıkan dedikoduları yalanlayan bir yazı yazar. Karısının haberi olmadan sanki ikisinin ortak kararıymış gibi… Dickens’ın bencillikleri sadece karısına yaptıklarıyla sınırlı kalmaz. Büyük aşkı Nelly’i, evlilik dışı ilişki yaşamaya ne yapıp edip ikna eder ve gözlerden uzak bir hayat yaşamaya başlar. Çok çok sonra çıktıkları bir yolculukta trenin devrilmesiyle gizli dünyaları gün ışığına çıkar. Dickens, sevdiği kadına yardım etmek yerine onu tanımadığını söyler, olay yerinden uzaklaşır. Nelly de görünmezliğe bürünerek yazar ölene kadar gözlerden uzak bir yaşantı sürer. Claire Tomalin’in kitabından uyarlanan Ralph Fiennes’in yönettiği ve Dickens’ı oynadığı filmde yazarın tiyatro sahnesinde yeşeren aşkı anlatılırken oyunculuğuna dair ipuçları veriliyor. Perdeye yansıyan, gerçekçilikten uzak, teatral bir oyunculuğa sahip olduğu. Rolün küçüğü, büyüğü olmaz Shakespeare’i oyun yazarı, şair kimliğiyle biliyoruz. Oysa aynı zamanda, kurduğu tiyatronun (Globe) yöneticisi, kasa defterinin sorumlusu, yönetmeni, oyuncusu... 10 parmağında 10 marifet biri. Ancak su götürmez bir gerçek, ölümsüz eserlerine katkı sağlayan önemli özelliklerinden biri yazarın oyuncu kimliği. Bu vesileyle karakterleri daha derin, diyaloglar yerli yerinde, kurgu içerisinde oyuncular dinlenerek bir sahnede görünüp birinde kayboluyorlar. Sahne dilini bilmediği için oyunları kütüphanelerde tozlanan Turgenyev’leri, Tolstoy’ları düşününce bu özelliği daha fazla değer kazanıyor. Shakespeare’in metinlerinde küçük roller bile değerlidir, ana karakterleri görünür kılmak için yazılmamıştır. Kendisi oynarken bu küçük rollerden birini canlandırmış. Oyunculuğu hakkında çok farklı görüşler var. Kimine göre iyi bir aktör, kimine göre çok kötü. Kumpanyanın baş aktörü değil ama Lord Chamberlain’in Adamları kumpanyasında ‘önemli oyuncular’ listesinde yer alıyor. Uşak, burjuva temsilcisi: Moliere Tartuffe, Kibarlık Budalası, Cimri, Hastalık Hastası… Tiyatro kitaplığına otuzdan fazla eser kazandıran bir yazar Moliere. Oyunları ile anıldığı için oyunculuk yanı pek bilinmez. Evden kaçıp gezici bir kumpanya kuran, borçlanıp hapse düşen, sonradan La Fontaine’den Racine’e dönemin saygın kalemleriyle dostluk kurup yeni serüvenlere açılan Moliere’in her daim bir ayağı sahnede olan bir yazar. Oyunlarda kendisi gibi çabuk kızan adamları, uşağı, aldatılmış kocayı, burjuva temsilcilerini, ‘Moliere adındaki yazar’a söven kara cahil ihtiyar rollerini oynarmış hep. Gündelik hayatta doğaçlamayı seven biri olduğu için oyunlarında parantezi kapatmaz. O gün hayatında cereyan eden olayları evirir çevirir tip(ler)le sahneye taşır. Shakespeare gibi mütevazı davranıp küçük rol almaz, her daim büyük rol. Oyunculuk macerası oyun yazdırdı Edebiyat dünyasına Dublinliler, Ulysses gibi klasikler kazandıran James Joyce’un kaleme aldığı bir tiyatro oyunu var: Sürgünler. Yazarı oyun yazmaya iten sebep oyunculuk geçmişi… Lise ve üniversitede yaptığı taklitlerle arkadaşlarını gülmekten kırıp geçiren Joyce, okul tiyatrosunda birçok kez sahneye çıkar, akılda kalan performanslar sergiler. Yeni Türkçeye çevrilen ‘Bildiğin Joyce’ kitabında şunları anlatır bir arkadaşı: “Zekâsı ve doğaçlama yeteneği oyunlarda baş gösterirdi. Ayrıca çok akıllı bir taklitçiydi. İfadesiz suratı, taklidini yapacağı karakterlere bürünmesine son derece yardım ederdi.”Capote’nin Altın Küre heyecanı!Romanlarıyla geniş kitlelere ulaşan Truman Capote’nin yazarlığının yanında mini bir oyunculuk kariyeri de var. İlk deneyimini 22 Numarada Cinayet’le (1976) yaşadı. Gizemli dedektif hikâyelerinin parodisinin yapıldığı, Alec Guinness, Peter Sellers gibi meşhur simaların rol aldığı filmde Capote, dünyanın en iyi dedektiflerini evinde misafir eden milyoneri canlandırdı. O kadar başarılı oynadı ki Altın Küre ödülüne aday bile gösterildi. Oyunculuğa ısınan Capote, ertesi yıl yine indi setlere. Woody Allen’in Annie Hall filminde kendini oynadı. Bu filmde iletişim kuramcısı-yazar Marshall Mcluhan, küçük bir rolde ona eşlik etti. Geçtiğimiz ay aramızdan ayrılan Gabriel García Márquez ardında onlarca eser, yüzbinlerce okur bıraktı. Eserleri birçok defa sinemaya aktarılan yazarın iki filmde rol almışlığı var. Gerilim, korku türünde eserleriyle en çok satan yazarlar listesinden inmeyen bir yazar Stephen King. Yeşil Yol’dan Esaretin Bedeli’ne sinema tarihinin bir çok kült filminin hikayesinin sahibi… Bu kadar eser verince kameranın önüne geçmeden olur mu? Knightriders’den (1981) bu yana çoğunluğu televizyon dizisinde yirmiye yakın projede rol aldı.