Türkiye’de cinsel istismar mağduru çocuklar sahipsiz olsa da Çocuk İzlem Merkezleri işin bir ucundan tutmaya çalışıyor. Konuşamayan bebeklerden 15-16 yaşındaki gençlere kadar birçok mağdurun yolu bu merkezlerden geçiyor. Türkiye ÇİM koordinatörü Fadime Yüksel, “Öyle hikayeler var ki, her biri bir öncekini unutturuyor.” diyor.16 yaşındaki Z.N. babası tarafından defalarca tecavüze uğruyor. Daha sonra babası zorla tanımadığı bir adamla evlendiriyor. Annesi hayatta olmayan genç kızın yüzü evlenince de gülmüyor. Çünkü evlendiği kişi de onu etrafa pazarlıyor. Z.N. hamile kalıyor. Evden kaçıyor. Kaçarken bir kadınla tanışıyor. “Seni Ankara’ya götüreceğim.” diyerek yardım sözü veren kadın da Z.N.’yi satmaya çalışıyor. Z.N. bu kadının elinden de kurtuluyor ve soluğu Ankara’daki Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM)’nde alıyor. Z.N. tüm bunları yaşadığında sadece 16 yaşında. Yaşadıklarına anlam veremeyen Z.N., “Etrafta görüyorum bütün babaları, hiçbiri böyle değil. Bir baba çocuğuna bunları yapar mı?” diyor.Z.N., ÇİM’in kapısını çalan cinsel istismar mağduru binlerce çocuktan yalnızca biri. Yaklaşık dört yıldır var olsalar da kamuoyunun varlığından haberdar olmadığı bu merkezleri gelin yakından tanıyalım.2010 yılında Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak kurulan ÇİM cinsel istismara uğrayan ya da uğradığından kuşkulanılan çocukların ilk başvuru merkezi. Önceden bu çocukların ifadesi poliste alınıyor, avukat çağrılıyor, kamera kaydı yapılıyordu. Yasa gereği bir uzman bulundurulması da gerekiyordu. Çocuk, muayene için hastaneye ve adli tıpa götürülüyordu. Hukuki süreçte de mahkeme tekrar tekrar mağdur çocuğu çağırabiliyordu. ÇİM’lerin bulunduğu illerde ifadeler artık bu merkezlerde alınıyor. Türkiye Çocuk İzlem Merkezi Koordinatörü Fadime Yüksel, mağdur olan çocuğu tekrar tekrar yıpratmamak için ÇİM’in kurulduğunu belirtiyor. Çünkü ÇİM’de çocuğun beyanı alanında uzman bir personel tarafından aynalı bir odada alınıyor. Aynı anda kamera kaydı yapılıyor. Savcı, sosyal hizmet uzmanı, çocuğun avukatı ve temsilcisi aynanın arkasından izliyorlar. Savcının ek soru sorması gerekiyorsa görüşmeci bundan haberdar ediliyor. Polis şüpheliyi mi arayacak, savcı başka işlem mi başlatacak herkes için gereken bilgiler alınmaya çalışılıyor.Aile çağrılıyor. Çocukla ilgili tüm bilgiler alınıyor. Çocuğa ailesi ile ilgili bir risk olup olmadığı soruluyor. Aile Bakanlığı’na bağlı görevliler çocuğun çevresini inceliyor, sorunun kaynağını bulmaya çalışıyorlar. Maddi problemler varsa para yardımı yapılıyor. Gerekirse danışmanlık hizmeti veriliyor ve sağlık tedbiri koydurulabiliyor. Anne-baba arasında sıkıntı varsa ve çocuk arada perişan oluyorsa çocuk kuruma altına alınıyor.Mağdur çocuklar bu merkezlere çoğunlukla emniyet kanalıyla getiriliyor ya da aile direkt başvuruyor. Yüksel, bu merkezlerdeki ekiplerin tecrübeli olduğunu, istismar olup olmadığını rahatlıkla algılayabildiklerini anlatıyor. Farklı mesleklerden uzmanlar bulunuyor ve cinsel istismar konusunda eğitim alıyorlar. Sorumlu hekim ve konsültan hekimler görev yapıyor. Adli tıp uzmanı, çocuk psikiyatristi, gerekirse kadın doğum uzmanı, çocuk cerrahı, psikologlar, psikolojik danışman, çocuk gelişimci, sosyal hizmet uzmanı ve hemşire var. Çocukla karşılaşabilecek meslek gruplarına da ayrıca eğitim veriliyor. Öğretmen, sağlık personeli, imam, jandarma ve polis bunlar arasında. Bu eğitimlerde ÇİM’in ne için kurulduğu, istismarın bir suç olduğu ve suçu bildirme yükümlülüğü anlatılıyor. Polisi araya katmadan mağdur çocukları direkt bu kuruma getirebiliyorlar.ÇİM’DE TEDAVİ YOKİstismar vakalarının ifade kısmı için Çocuk İzlem Merkezleri büyük bir adım olsa da burada çocukların yaşadıkları travmayı atlatabilmeleri için herhangi bir tedavi ya da rehabilitasyon yapılmıyor. Burada çocuklar ancak bir gece misafir edilebiliyor. Bu yüzden ÇİM’den çıkan çocukların rehabilite edileceği yeni bir yapılanma gerekli. ÇİM buna yetişemiyor çünkü vaka sayısı çok fazla ve tedavi için altyapısı yok. Örneğin Ankara’da 2012 yılında ÇİM’e 1171 başvuru yapılırken, geçen sene bu sayı 1250 civarında gerçekleşti. Bu merkezlerin halk arasında pek bilinmediği, istismar mağduru birçok çocuğun bu kavramı bilmedikleri, bilseler de itiraf etmenin ne kadar zor olduğu düşünülürse aslında bu sayı çok daha yüksek. 2011’den beri ÇİM’de görev yapan Fadime Yüksel, “Biz tedavi yapamıyoruz. Rehabilitasyon da yapamıyoruz. Ancak ilk müracaat kısmındaki işleri halledebiliyoruz. Kayda alınması, bunun bir CD’ye aktarılması ve savcıya verilmesi gibi.” diyerek yapabileceklerinin sınırlı olduğunu anlatıyor. Aile Bakanlığı temsilcisi gerekirse tedbir aldırıyor ve bu şekilde takip edilenler var. Onun dışında çocuğun durumu iyi görülmezse ÇİM uzmanları psikiyatrist talep ediyor. Çocuk istismarı ile ilgili yaklaşık 3 yıldır çalışan Yüksel, “Rehabilitasyon, izlem anlamında bu çocuğa ne oldu, mahkemeye çıktı mı, okulu ne oldu bunu takip edecek bir sistem henüz yok.” diyerek cinsel istismarla mücadele konusundaki en büyük sıkıntılardan birine dikkat çekiyor. Ardından da Aile Bakanlığı’nın bunun için bir sistem oluşturmaya çalıştığını ekliyor.İSTANBUL'DA YER BULUNAMIYORTürkiye’de 14 tane ÇİM var. Bunlar Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Samsun, Konya, Sivas, Erzurum’da bulunuyor. Ancak Türkiye nüfusunun yaklaşık beşte birinin yaşadığı İstanbul’da ne yazık ki bu merkezlerden bir tane bile bulunmuyor. İstanbul’da 5 tane merkez kurmayı planladıklarını ifade eden Fadime Yüksel, yer bulmakta zorlandıklarını söylüyor. Yüksel, “Bu merkezlerin hastane içinde olması lazım. Çünkü çocuğun başına bir iş geldiğinde hastaneye tedavi olur gibi gelsin istiyoruz. Emniyet ve adliye gibi değil. Çocuk tedirgin olmasın.” diyor. Bu merkezlerin yer bulunduğu an kurulacağına dikkat çeken Yüksel’e göre 2014 yılı içerisinde İstanbul’da planlanan merkezler açılacak. Böylece bu sene Türkiye genelinde toplam 28 tane merkez olacak. Ancak bu sayı Sağlık Bakanlığı’nın 2013 sonu hedefiydi. Bakanlık 2013 hedeflerine ulaşamadı.2013 yılında hedeflerine ulaşamayan bakanlığın planlamasında Türkiye’deki tüm iller yer almıyor. Yalova, Sakarya, Kütahya ve Malatya gibi şehirlerdeki yetkililer bulundukları şehirde en azından bir ÇİM kurulmasını istiyor ancak Sağlık Bakanlığı ilk hedefini tutturamadığı için bu taleplere olumlu cevap veremiyor. ÇİM koordinatörü Yüksel ise yine de sayının artabileceğine dikkat çekiyor.
Türkiye’de cinsel istismar mağduru çocuklar sahipsiz olsa da Çocuk İzlem Merkezleri işin bir ucundan tutmaya çalışıyor. Konuşamayan bebeklerden 15-16 yaşındaki gençlere kadar birçok mağdurun yolu bu merkezlerden geçiyor. Türkiye ÇİM koordinatörü Fadime Yüksel, “Öyle hikayeler var ki, her biri bir öncekini unutturuyor.” diyor.16 yaşındaki Z.N. babası tarafından defalarca tecavüze uğruyor. Daha sonra babası zorla tanımadığı bir adamla evlendiriyor. Annesi hayatta olmayan genç kızın yüzü evlenince de gülmüyor. Çünkü evlendiği kişi de onu etrafa pazarlıyor. Z.N. hamile kalıyor. Evden kaçıyor. Kaçarken bir kadınla tanışıyor. “Seni Ankara’ya götüreceğim.” diyerek yardım sözü veren kadın da Z.N.’yi satmaya çalışıyor. Z.N. bu kadının elinden de kurtuluyor ve soluğu Ankara’daki Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM)’nde alıyor. Z.N. tüm bunları yaşadığında sadece 16 yaşında. Yaşadıklarına anlam veremeyen Z.N., “Etrafta görüyorum bütün babaları, hiçbiri böyle değil. Bir baba çocuğuna bunları yapar mı?” diyor.Z.N., ÇİM’in kapısını çalan cinsel istismar mağduru binlerce çocuktan yalnızca biri. Yaklaşık dört yıldır var olsalar da kamuoyunun varlığından haberdar olmadığı bu merkezleri gelin yakından tanıyalım.2010 yılında Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak kurulan ÇİM cinsel istismara uğrayan ya da uğradığından kuşkulanılan çocukların ilk başvuru merkezi. Önceden bu çocukların ifadesi poliste alınıyor, avukat çağrılıyor, kamera kaydı yapılıyordu. Yasa gereği bir uzman bulundurulması da gerekiyordu. Çocuk, muayene için hastaneye ve adli tıpa götürülüyordu. Hukuki süreçte de mahkeme tekrar tekrar mağdur çocuğu çağırabiliyordu. ÇİM’lerin bulunduğu illerde ifadeler artık bu merkezlerde alınıyor. Türkiye Çocuk İzlem Merkezi Koordinatörü Fadime Yüksel, mağdur olan çocuğu tekrar tekrar yıpratmamak için ÇİM’in kurulduğunu belirtiyor. Çünkü ÇİM’de çocuğun beyanı alanında uzman bir personel tarafından aynalı bir odada alınıyor. Aynı anda kamera kaydı yapılıyor. Savcı, sosyal hizmet uzmanı, çocuğun avukatı ve temsilcisi aynanın arkasından izliyorlar. Savcının ek soru sorması gerekiyorsa görüşmeci bundan haberdar ediliyor. Polis şüpheliyi mi arayacak, savcı başka işlem mi başlatacak herkes için gereken bilgiler alınmaya çalışılıyor.Aile çağrılıyor. Çocukla ilgili tüm bilgiler alınıyor. Çocuğa ailesi ile ilgili bir risk olup olmadığı soruluyor. Aile Bakanlığı’na bağlı görevliler çocuğun çevresini inceliyor, sorunun kaynağını bulmaya çalışıyorlar. Maddi problemler varsa para yardımı yapılıyor. Gerekirse danışmanlık hizmeti veriliyor ve sağlık tedbiri koydurulabiliyor. Anne-baba arasında sıkıntı varsa ve çocuk arada perişan oluyorsa çocuk kuruma altına alınıyor.Mağdur çocuklar bu merkezlere çoğunlukla emniyet kanalıyla getiriliyor ya da aile direkt başvuruyor. Yüksel, bu merkezlerdeki ekiplerin tecrübeli olduğunu, istismar olup olmadığını rahatlıkla algılayabildiklerini anlatıyor. Farklı mesleklerden uzmanlar bulunuyor ve cinsel istismar konusunda eğitim alıyorlar. Sorumlu hekim ve konsültan hekimler görev yapıyor. Adli tıp uzmanı, çocuk psikiyatristi, gerekirse kadın doğum uzmanı, çocuk cerrahı, psikologlar, psikolojik danışman, çocuk gelişimci, sosyal hizmet uzmanı ve hemşire var. Çocukla karşılaşabilecek meslek gruplarına da ayrıca eğitim veriliyor. Öğretmen, sağlık personeli, imam, jandarma ve polis bunlar arasında. Bu eğitimlerde ÇİM’in ne için kurulduğu, istismarın bir suç olduğu ve suçu bildirme yükümlülüğü anlatılıyor. Polisi araya katmadan mağdur çocukları direkt bu kuruma getirebiliyorlar.ÇİM’DE TEDAVİ YOKİstismar vakalarının ifade kısmı için Çocuk İzlem Merkezleri büyük bir adım olsa da burada çocukların yaşadıkları travmayı atlatabilmeleri için herhangi bir tedavi ya da rehabilitasyon yapılmıyor. Burada çocuklar ancak bir gece misafir edilebiliyor. Bu yüzden ÇİM’den çıkan çocukların rehabilite edileceği yeni bir yapılanma gerekli. ÇİM buna yetişemiyor çünkü vaka sayısı çok fazla ve tedavi için altyapısı yok. Örneğin Ankara’da 2012 yılında ÇİM’e 1171 başvuru yapılırken, geçen sene bu sayı 1250 civarında gerçekleşti. Bu merkezlerin halk arasında pek bilinmediği, istismar mağduru birçok çocuğun bu kavramı bilmedikleri, bilseler de itiraf etmenin ne kadar zor olduğu düşünülürse aslında bu sayı çok daha yüksek. 2011’den beri ÇİM’de görev yapan Fadime Yüksel, “Biz tedavi yapamıyoruz. Rehabilitasyon da yapamıyoruz. Ancak ilk müracaat kısmındaki işleri halledebiliyoruz. Kayda alınması, bunun bir CD’ye aktarılması ve savcıya verilmesi gibi.” diyerek yapabileceklerinin sınırlı olduğunu anlatıyor. Aile Bakanlığı temsilcisi gerekirse tedbir aldırıyor ve bu şekilde takip edilenler var. Onun dışında çocuğun durumu iyi görülmezse ÇİM uzmanları psikiyatrist talep ediyor. Çocuk istismarı ile ilgili yaklaşık 3 yıldır çalışan Yüksel, “Rehabilitasyon, izlem anlamında bu çocuğa ne oldu, mahkemeye çıktı mı, okulu ne oldu bunu takip edecek bir sistem henüz yok.” diyerek cinsel istismarla mücadele konusundaki en büyük sıkıntılardan birine dikkat çekiyor. Ardından da Aile Bakanlığı’nın bunun için bir sistem oluşturmaya çalıştığını ekliyor.İSTANBUL'DA YER BULUNAMIYORTürkiye’de 14 tane ÇİM var. Bunlar Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Samsun, Konya, Sivas, Erzurum’da bulunuyor. Ancak Türkiye nüfusunun yaklaşık beşte birinin yaşadığı İstanbul’da ne yazık ki bu merkezlerden bir tane bile bulunmuyor. İstanbul’da 5 tane merkez kurmayı planladıklarını ifade eden Fadime Yüksel, yer bulmakta zorlandıklarını söylüyor. Yüksel, “Bu merkezlerin hastane içinde olması lazım. Çünkü çocuğun başına bir iş geldiğinde hastaneye tedavi olur gibi gelsin istiyoruz. Emniyet ve adliye gibi değil. Çocuk tedirgin olmasın.” diyor. Bu merkezlerin yer bulunduğu an kurulacağına dikkat çeken Yüksel’e göre 2014 yılı içerisinde İstanbul’da planlanan merkezler açılacak. Böylece bu sene Türkiye genelinde toplam 28 tane merkez olacak. Ancak bu sayı Sağlık Bakanlığı’nın 2013 sonu hedefiydi. Bakanlık 2013 hedeflerine ulaşamadı.2013 yılında hedeflerine ulaşamayan bakanlığın planlamasında Türkiye’deki tüm iller yer almıyor. Yalova, Sakarya, Kütahya ve Malatya gibi şehirlerdeki yetkililer bulundukları şehirde en azından bir ÇİM kurulmasını istiyor ancak Sağlık Bakanlığı ilk hedefini tutturamadığı için bu taleplere olumlu cevap veremiyor. ÇİM koordinatörü Yüksel ise yine de sayının artabileceğine dikkat çekiyor.