Köleliğin modern dünyada artık yer almadığını düşünürüz. İnsanların prangalara vurularak yurtlarından koparılıp başka ülkelere satılmaları eski zaman hikâyeleri gibi gelir.Fakat ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan 2013 yılı insan ticareti raporuna göre bugün dünyada 27 milyon, ülkelerinden kaçırılmış yahut zorla çalıştırılan insan bulunmakta. Bunlar arasında ailelerinden kaçırılıp ağır şartlarda çalıştırılan çocuklardan, kendi rızasıyla vatanlarından yasa dışı yollarla ayrılıp insan tacirlerinin eline düşenlere kadar niceleri var.Raporda, insan kaçakçılığının Çin’den ABD’ye, Küba’dan Türkiye’ye kadar tüm dünyada var olduğu belirtiliyor. Afrika, Uzakdoğu, Karayipler, Ortadoğu ve Latin Amerika bölgeleri, modern köleliğin hüküm sürdüğü başlıca bölgeler arasında yer alıyor. Ayrıca açıklanan rapora göre Rusya ve Çin modern köleliğin en yüksek olduğu ülkeler arasında.Raporda dikkati çeken diğer bir husus ise refah seviyesi yüksek olan ülkelerin mağdurlar için hedef, yoksulluğun hüküm sürdüğü ülkelerin ise kaynak ülke olarak karşımıza çıkması. Zira insan tacirlerinin ağına takılan mağdurların çoğu ekonomik beklentilerle yurtlarından ayrılıyor. ABD, Kanada ve İngiltere gibi gelir düzeyi yüksek olan ülkeler insan kaçakçılığı mağdurlarının hedef ülkelerinin başında geliyor. Kişi başına düşen milli gelirin 10 bin doların üzerinde olduğu ülkemiz de hedef ülkeler arasında sayılabilir. Peki nedir modern zaman köleliği? 150 sene öncesine gömülmüş olması gereken bu kavram günümüzde ne şekilde karşımıza çıkıyor? Günümüzde uluslararası örgütler tarafından yapılan çalışmalar, ülkeler arasında yürütülen işbirliği ve uluslararası koruma mekanizmaları neden bu sorunu çözemiyor? Dahası insan hakları ve demokrasi gibi kavramların beşiği kabul edilen Batılı ülkelerde dahi modern köleliğin yoğun şekilde görülmesinin sebepleri neler?Günümüzde yaşanan kölelik için 150 sene öncesiyle kıyaslandığında nitelik ve nicelik açısından çok daha hunharca bir şekil almış diyebiliriz. Modern insanın ihtiyaçları ve doyumsuzluğu arttıkça, kişileri sömürme ivmesinin de bu oranda hızlanmış olduğu görülüyor. Öte yandan, güvenlik birimlerinin ve uluslararası mekanizmaların gelişmesine paralel olarak suç şebekelerinin teknolojik ve lojistik imkânlarının artması bu suçlarla mücadeleyi zorlaştırıyor.Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) sunduğu raporda ise dünyada 21 milyon insanın zorla alıkoyularak çalıştırıldığı kaydedilmiş. Kuruluşun raporunda 21 milyonun yüzde 90’ı şirketler veya bireyler tarafından zorla çalıştırılıyor, kalan yüzde 10 ise devlet, isyancı gruplar yahut hapishaneler tarafından zorla istihdam ediliyor. Raporda daha iyi standartlarda iş imkânına kavuşacağını düşünen kadın ve erkeklerin kaçırıldıkları ülkelerde insan tacirleri tarafından fuhşa sürüklendiği de kaydedilmiş. Bu şekilde fuhşa sürüklenenlerin oranı yüzde 22 dolaylarında verilmiş. Kendi rızasıyla ülkesinden çıkıp, tacirler tarafından korkunç şartlarda çalıştırılanların yüzdesi yüzde 29. Geriye kalan yüzde 56 ise bulundukları ülkelerde zorunlu çalışmaya tabi tutulmuş durumda.Ülkelere göre insan kaçakçılığıAfganistan: İnsan kaçakçılığının sonunun gelmemesinin en büyük sebeplerinden biri kaçırılmış kişilerin borçlu tutulması. Çalıştırılmak üzere ailelerinden alınan birçok çocuk, borca bağlanarak ağır şartlar altında istihdam ediliyor. Uyuşturucu ticaretinde kullanılan Afgan çocukları, İran, Pakistan, Suudi Arabistan’da da çalışmaya zorlanıyor. Birçok kişi afyon tarlaları ve tuğla fabrikalarında çalışmaya mahkûm ediliyor. Etiyopya: Etiyopya, insan kaçakçılığı mağdurlarının kaynak ülkelerinden. Ülkedeki yoksulluk, vatandaşları ülke içinde zorla çalışmaya veya gelir seviyesi yüksek ülkelere göç etmeye itiyor. Etiyopya içinde mağdur edilen kızlar genellikle çocuk bakıcılığı ve ev işlerinde, erkekler tezgâhtarlık, tekstil ve güvenlik gibi sektörlerde çalıştırılıyor. Yurtdışına çıkanlar ise Ortadoğu’ya geçmeye çalışıyor. Ancak birçok Etiyopyalı kadın, Ortadoğu’ya geçemeden Sudan, Cibuti ve Yemen gibi ülkelerde istismar ediliyor, hedef ülkelere ulaşanlarsa türlü kötü muameleye tabi tutuluyor. ABD: ABD’ye gelen mağdurlar alışılmış illegal sektörlerin dışında tarım, inşaat ve sağlık gibi yasal hizmetlerde de çalıştırılıyor. ABD’deki bazı diplomatik misyonların ve uluslararası kuruluşların da zorla çalıştırma ihlallerinde bulunduğu belirtiliyor. ABD’deki yabancı kökenli insan ticareti mağdurları ağırlıklı olarak Meksika, Tayland, Filipinler, Honduras, Endonezya ve Guatemala gibi gelir seviyesi düşük ülkelerden.İngiltere: İngiltere’deki mağdurlar genellikle Afrika, Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinden gelmekte. Ebeveyni bulunmayan göçmen çocuklar, insan kaçakçılığı piyasasının en savunmasız mağdurları. Esrar tarlalarında çalıştırılan bu çocukların suç işlemeye zorlandığına da sıklıkla rastlanıyor. Çin: Birçok Çinli başka ülkelerde iş bulabilecekleri düşüncesiyle Çin’den yasal olmayan yollarla ayrılıyorlar. Avrupa, Amerika, Rusya ve Asya ülkelerinde insan tacirlerinin eline düşen Çinliler, borca bağlanarak ve ellerindeki evraklara, pasaportlara el konularak kömür madenlerinde, inşaatlarda, güzellik salonlarında zorla çalıştırılıyor.Türkiye: Ülkemizdeki yabancı mağdurlar genellikle Türkî Cumhuriyetler, Gürcistan, Bangladeş, Belarus, Moldova, Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerden. Çocuk bakıcılığı, ev temizliği gibi maksatlarla getirilen kadınlar, pasaportlarına el konulup, otel, gazino ve disko gibi mekânlarda fuhuş yapmaya zorlanıyor. Çingene olarak nitelendirdiğimiz Roman çocukların sokaklarda dilencilik yapmaya zorlanması da modern köleliğin ülkemizdeki diğer bir acı örneği. Suriye’deki savaştan kaçıp ülkemize sığınan Suriyelilerin gelecekte bu sektörün potansiyel mağdurları olabileceği de raporda yer alıyor. Mısır: İşverenler, yurtdışından gelen mağdurların “yasa dışı ikamet durumunu” ve “çalışma izni bulunmamasını” bir tehdit ve zorlama aracı olarak kullanıyor. Güvenlik ve asayişin düşük olduğu Sina Yarımadası’nda durum daha da vahim. İnsan ticareti, işkence, adam kaçırma ve cinsel kölelik gibi muamelelere maruz kalan Sina’daki mağdur topluluk, yoksulluğun yüksek olduğu Etiyopya, Sudan ve Eritre gibi Doğu Afrika ülkelerinden gelen siyahilerden oluşuyor. Jamaika: Jamaika, küçük yaştaki çocukların yoğun şekilde mağdur edildiği bir Karayip devleti. Çocuklar, Jamaika içinde gece kulüplerinde, barlarda ve evlerde alıkonuluyor. Yurtdışına kaçırılanlar ise Kanada, ABD ve İngiltere gibi ülkelerde fuhşa zorlanıyor. Fakir ailelerin “daha kaliteli eğitim” almaları ve “daha iyi yaşam” koşullarına sahip olmaları için zengin ailelerin yanına gönderdikleri çocuklar insan ticareti sektörünün gözde mağdurları arasında. Jamaika genelinde çok sayıda kayıp çocuğun insan tacirlerinin ağına düştüğü tahmin ediliyor. Gana: Çocukların mağdur olduğu ülkelerin başında geliyor. Altın arama, balık avcılığı, seyyar satıcılık, tarım işçiliği gibi işleri yüklenen çocukların bazıları ailelerinden küçük yaşlarda kaçırılıyor. 7-8 yaşın altında ailelerinden koparılan çocuklar, köleliğin içerisinde büyüyor ve erişkin yaşlarında da aynı işte devam ediyorlar. Altın madenlerinde çalışan kişilerse kullanılan siyanürden etkileniyorlar ve çoğu genç yaşlarda uzuvlarını kaybedebiliyor.Filipinler: Filipinler, Tayland, Vietnam, Sri Lanka, Kamboçya gibi Asya ülkelerinin en büyük sorunlarından biri bu ülkelerde oluşmuş olan fuhuş turizmi. Kadınların ve erkeklerin mağdur olduğu kadar, çocuklar da ailelerinden koparılarak bu illegal sektöre sürükleniyor. Yerin altında yer alan küçük hücrelerde yaşam savaşı veren mağdurların bu bataklıktan kurtulma şansları çoğu zaman imkânsız. 36 farklı ülkede 10 milyon kadar Filipinli farklı alanlarda çalışıyor. Fakat bunların birçoğu çalıştıkları yerde evraklarına el konularak zorla çalışmaya sürükleniyor. Ülkelerinden ayrılarak daha çok domestik alanlarda çalışan Filipinlilerin çoğu; Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt ve Malezya’da bulunuyor.s.okcu@zaman.com.tr
Köleliğin modern dünyada artık yer almadığını düşünürüz. İnsanların prangalara vurularak yurtlarından koparılıp başka ülkelere satılmaları eski zaman hikâyeleri gibi gelir.Fakat ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan 2013 yılı insan ticareti raporuna göre bugün dünyada 27 milyon, ülkelerinden kaçırılmış yahut zorla çalıştırılan insan bulunmakta. Bunlar arasında ailelerinden kaçırılıp ağır şartlarda çalıştırılan çocuklardan, kendi rızasıyla vatanlarından yasa dışı yollarla ayrılıp insan tacirlerinin eline düşenlere kadar niceleri var.Raporda, insan kaçakçılığının Çin’den ABD’ye, Küba’dan Türkiye’ye kadar tüm dünyada var olduğu belirtiliyor. Afrika, Uzakdoğu, Karayipler, Ortadoğu ve Latin Amerika bölgeleri, modern köleliğin hüküm sürdüğü başlıca bölgeler arasında yer alıyor. Ayrıca açıklanan rapora göre Rusya ve Çin modern köleliğin en yüksek olduğu ülkeler arasında.Raporda dikkati çeken diğer bir husus ise refah seviyesi yüksek olan ülkelerin mağdurlar için hedef, yoksulluğun hüküm sürdüğü ülkelerin ise kaynak ülke olarak karşımıza çıkması. Zira insan tacirlerinin ağına takılan mağdurların çoğu ekonomik beklentilerle yurtlarından ayrılıyor. ABD, Kanada ve İngiltere gibi gelir düzeyi yüksek olan ülkeler insan kaçakçılığı mağdurlarının hedef ülkelerinin başında geliyor. Kişi başına düşen milli gelirin 10 bin doların üzerinde olduğu ülkemiz de hedef ülkeler arasında sayılabilir. Peki nedir modern zaman köleliği? 150 sene öncesine gömülmüş olması gereken bu kavram günümüzde ne şekilde karşımıza çıkıyor? Günümüzde uluslararası örgütler tarafından yapılan çalışmalar, ülkeler arasında yürütülen işbirliği ve uluslararası koruma mekanizmaları neden bu sorunu çözemiyor? Dahası insan hakları ve demokrasi gibi kavramların beşiği kabul edilen Batılı ülkelerde dahi modern köleliğin yoğun şekilde görülmesinin sebepleri neler?Günümüzde yaşanan kölelik için 150 sene öncesiyle kıyaslandığında nitelik ve nicelik açısından çok daha hunharca bir şekil almış diyebiliriz. Modern insanın ihtiyaçları ve doyumsuzluğu arttıkça, kişileri sömürme ivmesinin de bu oranda hızlanmış olduğu görülüyor. Öte yandan, güvenlik birimlerinin ve uluslararası mekanizmaların gelişmesine paralel olarak suç şebekelerinin teknolojik ve lojistik imkânlarının artması bu suçlarla mücadeleyi zorlaştırıyor.Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) sunduğu raporda ise dünyada 21 milyon insanın zorla alıkoyularak çalıştırıldığı kaydedilmiş. Kuruluşun raporunda 21 milyonun yüzde 90’ı şirketler veya bireyler tarafından zorla çalıştırılıyor, kalan yüzde 10 ise devlet, isyancı gruplar yahut hapishaneler tarafından zorla istihdam ediliyor. Raporda daha iyi standartlarda iş imkânına kavuşacağını düşünen kadın ve erkeklerin kaçırıldıkları ülkelerde insan tacirleri tarafından fuhşa sürüklendiği de kaydedilmiş. Bu şekilde fuhşa sürüklenenlerin oranı yüzde 22 dolaylarında verilmiş. Kendi rızasıyla ülkesinden çıkıp, tacirler tarafından korkunç şartlarda çalıştırılanların yüzdesi yüzde 29. Geriye kalan yüzde 56 ise bulundukları ülkelerde zorunlu çalışmaya tabi tutulmuş durumda.Ülkelere göre insan kaçakçılığıAfganistan: İnsan kaçakçılığının sonunun gelmemesinin en büyük sebeplerinden biri kaçırılmış kişilerin borçlu tutulması. Çalıştırılmak üzere ailelerinden alınan birçok çocuk, borca bağlanarak ağır şartlar altında istihdam ediliyor. Uyuşturucu ticaretinde kullanılan Afgan çocukları, İran, Pakistan, Suudi Arabistan’da da çalışmaya zorlanıyor. Birçok kişi afyon tarlaları ve tuğla fabrikalarında çalışmaya mahkûm ediliyor. Etiyopya: Etiyopya, insan kaçakçılığı mağdurlarının kaynak ülkelerinden. Ülkedeki yoksulluk, vatandaşları ülke içinde zorla çalışmaya veya gelir seviyesi yüksek ülkelere göç etmeye itiyor. Etiyopya içinde mağdur edilen kızlar genellikle çocuk bakıcılığı ve ev işlerinde, erkekler tezgâhtarlık, tekstil ve güvenlik gibi sektörlerde çalıştırılıyor. Yurtdışına çıkanlar ise Ortadoğu’ya geçmeye çalışıyor. Ancak birçok Etiyopyalı kadın, Ortadoğu’ya geçemeden Sudan, Cibuti ve Yemen gibi ülkelerde istismar ediliyor, hedef ülkelere ulaşanlarsa türlü kötü muameleye tabi tutuluyor. ABD: ABD’ye gelen mağdurlar alışılmış illegal sektörlerin dışında tarım, inşaat ve sağlık gibi yasal hizmetlerde de çalıştırılıyor. ABD’deki bazı diplomatik misyonların ve uluslararası kuruluşların da zorla çalıştırma ihlallerinde bulunduğu belirtiliyor. ABD’deki yabancı kökenli insan ticareti mağdurları ağırlıklı olarak Meksika, Tayland, Filipinler, Honduras, Endonezya ve Guatemala gibi gelir seviyesi düşük ülkelerden.İngiltere: İngiltere’deki mağdurlar genellikle Afrika, Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinden gelmekte. Ebeveyni bulunmayan göçmen çocuklar, insan kaçakçılığı piyasasının en savunmasız mağdurları. Esrar tarlalarında çalıştırılan bu çocukların suç işlemeye zorlandığına da sıklıkla rastlanıyor. Çin: Birçok Çinli başka ülkelerde iş bulabilecekleri düşüncesiyle Çin’den yasal olmayan yollarla ayrılıyorlar. Avrupa, Amerika, Rusya ve Asya ülkelerinde insan tacirlerinin eline düşen Çinliler, borca bağlanarak ve ellerindeki evraklara, pasaportlara el konularak kömür madenlerinde, inşaatlarda, güzellik salonlarında zorla çalıştırılıyor.Türkiye: Ülkemizdeki yabancı mağdurlar genellikle Türkî Cumhuriyetler, Gürcistan, Bangladeş, Belarus, Moldova, Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerden. Çocuk bakıcılığı, ev temizliği gibi maksatlarla getirilen kadınlar, pasaportlarına el konulup, otel, gazino ve disko gibi mekânlarda fuhuş yapmaya zorlanıyor. Çingene olarak nitelendirdiğimiz Roman çocukların sokaklarda dilencilik yapmaya zorlanması da modern köleliğin ülkemizdeki diğer bir acı örneği. Suriye’deki savaştan kaçıp ülkemize sığınan Suriyelilerin gelecekte bu sektörün potansiyel mağdurları olabileceği de raporda yer alıyor. Mısır: İşverenler, yurtdışından gelen mağdurların “yasa dışı ikamet durumunu” ve “çalışma izni bulunmamasını” bir tehdit ve zorlama aracı olarak kullanıyor. Güvenlik ve asayişin düşük olduğu Sina Yarımadası’nda durum daha da vahim. İnsan ticareti, işkence, adam kaçırma ve cinsel kölelik gibi muamelelere maruz kalan Sina’daki mağdur topluluk, yoksulluğun yüksek olduğu Etiyopya, Sudan ve Eritre gibi Doğu Afrika ülkelerinden gelen siyahilerden oluşuyor. Jamaika: Jamaika, küçük yaştaki çocukların yoğun şekilde mağdur edildiği bir Karayip devleti. Çocuklar, Jamaika içinde gece kulüplerinde, barlarda ve evlerde alıkonuluyor. Yurtdışına kaçırılanlar ise Kanada, ABD ve İngiltere gibi ülkelerde fuhşa zorlanıyor. Fakir ailelerin “daha kaliteli eğitim” almaları ve “daha iyi yaşam” koşullarına sahip olmaları için zengin ailelerin yanına gönderdikleri çocuklar insan ticareti sektörünün gözde mağdurları arasında. Jamaika genelinde çok sayıda kayıp çocuğun insan tacirlerinin ağına düştüğü tahmin ediliyor. Gana: Çocukların mağdur olduğu ülkelerin başında geliyor. Altın arama, balık avcılığı, seyyar satıcılık, tarım işçiliği gibi işleri yüklenen çocukların bazıları ailelerinden küçük yaşlarda kaçırılıyor. 7-8 yaşın altında ailelerinden koparılan çocuklar, köleliğin içerisinde büyüyor ve erişkin yaşlarında da aynı işte devam ediyorlar. Altın madenlerinde çalışan kişilerse kullanılan siyanürden etkileniyorlar ve çoğu genç yaşlarda uzuvlarını kaybedebiliyor.Filipinler: Filipinler, Tayland, Vietnam, Sri Lanka, Kamboçya gibi Asya ülkelerinin en büyük sorunlarından biri bu ülkelerde oluşmuş olan fuhuş turizmi. Kadınların ve erkeklerin mağdur olduğu kadar, çocuklar da ailelerinden koparılarak bu illegal sektöre sürükleniyor. Yerin altında yer alan küçük hücrelerde yaşam savaşı veren mağdurların bu bataklıktan kurtulma şansları çoğu zaman imkânsız. 36 farklı ülkede 10 milyon kadar Filipinli farklı alanlarda çalışıyor. Fakat bunların birçoğu çalıştıkları yerde evraklarına el konularak zorla çalışmaya sürükleniyor. Ülkelerinden ayrılarak daha çok domestik alanlarda çalışan Filipinlilerin çoğu; Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt ve Malezya’da bulunuyor.s.okcu@zaman.com.tr