Havalimanlarında sert tartışmalara yol açan sıvı yasağı, geliştirilen kontrol cihazları sayesinde yakında kaldırılacak.
Havalimanlarındaki en sinir bozucu uygulamalardan ‘sıvı madde yasağı', nihayet Türkiye'de de kalkıyor. Sıvı patlayıcı maddelerin tespiti için geliştirilen cihazların testlerde başarı sağlaması üzerine yasağın kaldırılması gündeme gelmiş ve ilk uygulama geçen yıl ABD ve Avrupa'da başlamıştı. Türkiye'de ise Ortadoğu ülkelerindeki artan terör eylemleri nedeniyle yasağa devam kararı alınmıştı. Ancak bu durum, havalimanında sert tartışmaların yaşanmasına neden oldu. Daha çok iç hat uçuşlarında taşınmak istenen turşu ve salça gibi yiyeceklere izin verilmemesi, yolcularla güvenlik görevlilerini karşı karşıya getirdi. Neyse ki, 1 Ocak 2017'de yasağın kalkmasıyla içecek, parfüm veya ilaç gibi sıvı maddeleri de valize koymak yerine yanımızda taşıyabileceğiz.
İngiltere'de uçaklara yönelik planlanan terör saldırısının ortaya çıkarılmasının ardından 2009'da dış hat uçuşlarında kabin içi el bagajlarında sıvı madde taşınmasına yasak getirilmişti. Dış hat uçuşlarında başlatılan yasak kararı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün talimatıyla 2012'de önce İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanı'nda, ardından diğer havalimanlarında iç hat seferlerinde de uygulanmaya başladı.
Uygulama nedeniyle yolcularla görevliler arasında kavgalar yaşanınca birçok firma yasağın kaldırılmasını sağlamak için cihazlar geliştirdi. 2013'te görücüye çıkan ‘A 1' cihazı, testlerde başarılı bulunmadı. Daha sonra sıvı maddelerden numune alarak test eden ‘B' tipi yeni bir cihaz geliştirildi. Ne var ki, uluslararası havacılık örgütleri bu cihazı da tek başına yeterli bulmadı. Şirketler bu kez, sıvı maddelerden numune almadan patlayıcıyı tespit eden ‘C Plus D' tipi yeni bir cihaz geliştirdi. X-Ray'e monte edilen ve çok başarılı bulunan cihaz, İngiltere, Hollanda ve Malta'daki havalimanlarında geçen yıl test amaçlı kullanılmaya başlandı.
Sıvı ve jellerde, patlayıcı olup olmadığını tespit eden cihazlar, geçen yıl birçok şirket tarafından geliştirildi ve uluslararası sertifika aldı. Bu cihazların maliyeti ise 40-60 bin Euro arasında değişiyor. İstanbul Atatürk Havalimanı'na en az 10, Ankara Esenboğa Havalimanı'na ise en az 6 cihaz konulması gerektiği ifade ediliyor.
HANGİ SIVILARLA UÇMAK YASAK?
Yasak nedeniyle uçuşlarda, yolcular uçağa el bagajında, su, şurup, içecekler dahil her türlü sıvı, kremler, losyonlar, yağlar (kozmetik yağlar dahil), kolonya, parfümler, katı haldeki rujlar hariç her türlü makyaj malzemesi, tıraş köpüğü, deodorant, diş macunu dahil her türlü macun kıvamındaki maddeler, reçel, bal, yoğurt, pekmez ve salça gibi katı halde olmayan tüm yiyecek ve jeller, kontak lens sıvıları, şampuan ve sprey gibi maddeler taşıyamıyor. Ancak her yolcu, 20x20 cm boyutlarında 1 litrelik ağzı kilitli şeffaf plastik poşet içinde her birinin hacmi 100 mililitreyi geçmeyecek sıvı, jel ve sprey ürünler bulundurabiliyor. Yolcular bebekleri için seyahat süresince yetecek miktarda mama veya süt ile hastalar orijinal kutusunda bulunan ilaçları da yanına alabiliyor.
TURŞUYU BIRAKMAK İSTEMİYORLAR!
Sıvı yasağı nedeniyle havalimanlarında ilginç tartışmalar da yaşanıyor. Yetkililer, iç hatlarda en çok içeceklerin yanı sıra turşu, marmelat ve salça gibi yiyeceklere, dış hatlarda ise parfüm ile makyaj ve traş malzemelerine el konulduğunu söylüyor. Özellikle yaşlı kadın yolcuların “Bu turşuyu ellerimle yaptım. Oğluma, gelinime götürüyorum.” şeklinde sitem ettiğini dile getiren yetkililer, bu konuda sert tartışmaların da yaşandığını belirtiyor.
Yapılan uyarılara rağmen denetimlerde çok sayıda sıvı maddeye el konuluyor. Yolculardan uçuş öncesi alınan sıvı maddeler ise özel bir yerde toplanarak belirlenen günlerde imha ediliyor. İşlem sırasında itfaiye ile emniyet ve gümrük başta olmak üzere birçok birimden yetkililer hazır bulunuyor.