Ödev saati gelip çatınca evde savaş başlıyor. ‘Çabuk ödevini yap' cümlesiyle başlayan diyalog, itirazla karşılık buluyor. ‘Yaparsın yapmazsın' derken 15 dakikada bitmesi muhtemel olan ödev, üç saatte anca bitiyor. Gelin görün ki bu sinir harbinde ne galip var ne de mağlup...
Geçen günlerde ‘ödev yapmak istemeyen kızın isyanı' düştü internete. Üfleyip püfleyen yavrucak, “Annelere de ödev versinler. Gıcık kapıyorum tüm kitaplara, kesmek istiyorum.” diye veryansın ediyordu. Şüphesiz birçok ebeveyn, birinci sınıfa giden ufaklığın bu çıkışlarına aşina ve çocuklarına ödev yaptırmak için akla karayı seçiyor.
Psikolojik danışman Hanife Okutan da ödev saatlerinin tam bir savaş halini aldığını söylüyor. Çünkü çoğu çocuk ödevlerini neden yapması gerektiğini anlamıyor. “Çocuğun ödev yapma alışkanlığını bilinçli olarak kavraması gerekir.” diyen Okutan'a göre çocuğa ödevin önemi anlatılarak işe başlanmalı. Ödev, çocuğun ne kadar öğrenip öğrenmediğini tespit etmede yardımcı olur, unutmayı engeller, başarıda devamlılığı sağlar. Sorumluluk bilincini geliştirir, zamanı planlamayı öğretir. Çocuğa da ödevlerin bir ders çalışma metodu olduğu, ona sağlayacağı fayda, getireceği başarı anlayacağı şekilde izah edilmeli.
Ödev bilinci oluşmadığı takdirde ise isyanlar başlar. Ufaklık bir an önce ödevi bitirip ikazlardan sıyrılmak ister. Aceleci ve özensiz davranır. Kitabını, defterini kaybeder ya da ödev yapmayı sürekli erteleyerek sızlanır durur. Ebeveynin tepkisini alınca da öfkelenir ve karşılıklı iletişimin niteliği bozulur. Mesele aile içi huzursuzluğa kadar gider.
Çocuğunuzla empati kurun
Psikolojik danışman Hanife Okutan, ailenin çocukla empati kurarak işe başlamasını öneriyor. ‘Ben çocuğumun yerinde olsam ne hissederdim, bana nasıl yaklaşılmasını isterdim?' soruları üzerinde düşünmek gerekiyor. Zira çocuk tüm gününü okulda geçiriyor. Yoğun ders programıyla yorulan çocuk, eve gelir gelmez ‘dersler nasıldı, ödevin var mı, hemen bitiriyorsun' sözlerini duymaktan hoşlanmıyor. Dinlenmek, eğlenceli vakit geçirmek ve evin tadını çıkarmak istiyor. Kapıdan girer girmez ‘çabuk ödevlerini yap' yaklaşımı çocuğu bıktırıyor. Okutan'a göre ebeveyne düşen, öncelikle çocuğu sevgiyle karşılamak ve dinlenmesine müsaade etmek. Daha sonra ufak tefek sorularla ilgisini çekmek. Doğrudan okulu içeren sorulardan ziyade ‘günün nasıl geçti' denilebilir. ‘Bugün komik bir şey oldu mu? Teneffüste ne oynadın? Gününe 1'den 5'e kadar puan verecek olsan kaç puan verirdin?' gibi çocuğun cevaplamaktan keyif alacağı sorularla sohbet edilebilir.
Bırakın kendisi planlasın
Çocuklara ödevleri dışında ufak tefek yükümlülükler verilmesi gerektiğini aktaran Okutan, sosyal yaşamda sorumluluk almayan çocuğun ödevleri konusunda da aynı durumu yaşayacağını savunuyor. “Çocuğunuzun kendi programını oluşturmasına ve planlamasına müsaade etmek, bu konuda ona yardımcı olmaktır.” diyor. Yaşına göre sorumluluk vermeye ise okul hayatından önce başlanmalı ki, çocuk okula başladığında duvara toslamasın.
Okutan, ödevlerin akademik başarının sadece bir parçası olduğuna değiniyor. Çocuğun dersi dinlemesi, anlaması, okula isteyerek gitmesi, öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla sağlıklı bir ilişki içinde olması okul başarısını etkileyen diğer etmenler. Çocuğun başarısını da bütüncül olarak değerlendirmek gerekiyor.
ÖDEVİNİ SİZ YAPMAYIN
Ödev saatlerinde televizyonu açık bırakmayın.
Sessiz ve düzenli olmak üzere uygun bir çalışma ortamı sağlayın.
Gerekli materyalleri kendine ait masasında bulundurun.
Ödevi küçük parçalara ayırın. Sayfalar çocuğun gözünü korkutabilir. “Beş satır yazıp bana getirir misin? Beş soruyu çözüp bana gösterir misin?” demek tüm sayfayı yazmasını ya da 20 soruyu çözmesini beklemekten çok daha güzel sonuç verir.
Ödevlerini siz yapmayın. Ona yol gösterin ve yapabilmesi için süre verin.
Yanlış yaptığında aşağılamayın. Hatasını düzeltmesine yardımcı olun. Uyarın fakat onunla mücadeleye girmeyin.
Ödevleri maddî; bir ödüle bağlamayın. Motive edici yaklaşımınız, gülümsemeniz yeterli olacaktır.
Çabasını takdir edip olumlu cümlelerle motive sağlayın.
Odaklanma süreleri ortalama 20 dakika. Ders çalışma süresini 40-45 dakika olarak belirleyin ve kısa molalar vermesine müsaade edin.
Kontrol edilmeyen ödevler şevkini kırabilir, öğretmeniyle irtibata geçin.