Geçtiğimiz 10 Kasım'da Deportivo de La Coruna taraftarları Atatürk'ü andı. Onların bu jesti, Avrupa'nın diğer Türk hikâyeli takımlarını akla getirdi. İşte onlardan bir seçki...
Türk takımları ve o takımların taraftarları için Avrupa kulüpleriyle yapılan maçlar, ‘millî; maç' kıvamındadır. Ve kazanma istatistiği genelde düşüktür; lakin ara ara elde edilen galibiyetler, her daim ‘şanlı mazi'mize göndermelerle renklendirilir. Bu hal, bazen “Viyana düştü” olarak yer eder gazete sayfalarında, bazen “Fatih'in aslanları” olarak... Sözün özü, Edward Said'in o meşhur aforizmasını değiştirerek; mevzuu kotaralım: “Batı, Türklerin ebedî; travmasıdır.” Ne zamandan beri sorarsanız, bir başka haberin konusu olmak şartıyla havale edelim, “1683 Viyana bozgunundan bu yana...” Ama madalyonun bir de şu yüzü var ki, zaten biz de ondan bahsedeceğiz. Çok değil geçtiğimiz 10 Kasım'da, aslında her 10 Kasım'da olduğu üzere, Deportivo de La Coruna taraftarları maç öncesi açtıkları Türk bayrağıyla Cumhuriyet'in kurucusu Gazi Mustafa Kemal'i andı. Onların bu jesti yeni değil, belirttiğimiz gibi. Peki, bu İspanyol taraftarlarının Türk sevgisinin kökeni nereden geliyor? Anlatalım: 16. yüzyıl, Avrupa'nın Osmanlı İmparatorluğu karşısında daima mağlup olduğu bir devre tesadüf eder. Akdeniz, Barbaros Hayreddin Paşa ve kardeşleri Oruç ve Hızır reisler olmak üzere bir ‘Türk gölü' haline dönüşür. Yeni yeni sömürge arayışlarına giren ve bu düşüncelerini ‘coğrafî; keşifler'le temellendiren İspanyollar, Osmanlı'nın hasmıdır, Osmanlı da onların. İşte, böyle kanlı bıçaklı bir ortamda Galiçya özerk bölgesi, destek haklarını Barbaros Hayreddin Paşa'dan yana kullanır. Bu durum, haliyle tepki çeker. Onlar, İspanyol tarih yazıcılığında ‘Los Turcos' yani ‘Türkler' diye anılmaya başlanır. 1906'da kurulan Deportivo futbol kulübü, bu şanla anılmaya devam ederler. Onlar da bu ‘Büyük Türk' imajından memnun olacaklar ki ‘El Turco'luğu devam ettirirler. Mesela güneydeki komşu şehir Vigo ile ezelî; rakiptirler ve aralarında oynanan müsabakalar ‘Galiçya derbisi' olarak adlandırılır. ‘Vigo ne alâka?' derseniz Deportivo'ya ‘Türkler' lakabını takan onlar. Mavi-beyazlı ekibin stadı Estadio Riazor'da devasa bir Türk bayrağı her daim asılı. Bizim ulus devlet inşasında tıpkı Ermenistan gibi ‘düşman' gördüğümüz ‘Yunanistan', Deportivo'lu taraftarların da ‘düşman'ı. Mesela Avrupa maçlarında Yunan ekiplerinden biri geldi mi İstiklâl Marşı okumaları gelenekleri var. Her Celta Vigo maçında ise zaten Türk ulusal marşını hep bir ağızdan okumak onlar adına bir motivasyon kaynağı.
‘Ay-yıldız'lı ekipler!
İngiltere futbolunun kadî;m kulüplerinden Portsmouth'un da kökeninde Osmanlı izleri söz konusu. Şimdilerde Premier Lig'de mücadele etmeseler de şöhretleri oldukça yaygın. 1898 yılında kurulan kulübün armasında ay-yıldız bulunuyor. Bunun hikmetini, Sultan Hamid'in destekleriyle kurulmuş olmasına dayandıranlar var. Bu teze göre, II. Abdülhamid Han, İngilizlerin iç sorunu addedilen İrlandalılara el altından yardım eder. İngiltere'de bir ada üzerinde tek şehir olma hüviyetini barındıran Portsmouth'un gemilerle ihtiyaçlarını karşılar. Nüfusunun çoğunluğunu İrlandalıların oluşturduğu Portsmouth'ta, futbol takımı görünümüyle Büyük Britanya'dan istihbarat toplama gayesi vardır bu yardımların altında. Söz konusu strateji iş görmüş müdür, bunu I. Dünya Savaşı'nın asıl kazananını gördükçe anlıyoruz.
İrlanda'nın liman şehri Drogheda United takımının ambleminde de ‘ay-yıldız' bulunuyor. 1847'de baş gösteren ‘Büyük Açlık Dönemi'nde 31. Osmanlı padişahı Abdülmecid Han, İrlanda halkına içi gıda dolu beş gemilik yardımda bulunur. Onlar da bu vefalarını Türklüğün sembollerinden ay-yıldızı kulüp arması yaparak gösterir. Bu arada İrlandalı asilzadelerin Abdülmecid Han'a yolladıkları şükran mektupları Topkapı Sarayı arşivlerinde. 1931'de kurulan Belçika ekiplerinden Faymonville'nin de arması ay-yıldızdan müteşekkil. Almanya sınırına yakın Arden dağları eteklerindeki bu şehrin hikâyesi ise II. Viyana Savaşı öncesine uzanıyor. Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'nun ittifakına asker yollamazlar. Bu yüzden ‘Türk' olarak yaftalanırlar. Bu imajın ekmeğini II. Dünya Savaşı esnasında da yerler. Nazi askerleri her yeri işgal ederken, ay-yıldız bayrakların donatıldığı bu köye dokunmazlar, söylence bu. İngiltere'nin çok tanınmayan kulüplerinden Fordingbridge de Türk takımlarından. Kuruluşu, 1868 yılına dayanan kulübün ay-yıldızlı amblemi bir rivayete göre Plevne Savunması efsanesiyle Avrupa'da adından söz ettiren Gazi Osman Paşa'ya teveccühten mülhem. Maçlardaki tezahüratları ise ‘Come on Turks' yani ‘Haydi Türkler!' Bu tür güzel hikâyeler, lezzetler bırakıyor. Lakin şunu da not edelim, bu takımların öyle kayda değer bir başarıları yok maalesef.