Bakan Fikri Işık'ın Twitter'dan paylaştığı ‘yerli otomobil' fotoğraflarının Cadillac BLS'ye ait olması tartışmalara neden oldu. Daha önce de yerli ve milli diye takdim edilen uçağımız, piyade tüfeğimiz, helikopterimiz, savaş uçağımız ve tankımız da bu tartışmalardan nasibini aldı.
Yerli otomobil, yerli uçak, yerli tank, yerli helikopter, yerli piyade tüfeği, yerli uydu… Türkiye uzun yıllardır bu projelerin hayalini kuruyor. Birkaçı gerçekleşti ama üretilir üretilmez ‘ne kadar yerli?' sorusunu da beraberinde getirdi. Zira bugüne kadar üretilen ve halka ‘yüzde 100 yerli' olarak lanse edilen çoğu ürün maalesef söylendiği gibi milli ve yerli değil. Son tartışma da hemen herkesin hayalini kurduğu yerli otomobille ilgili. Malum bu konu ülkenin gündeminden uzun süredir hiç düşmüyor. En son 7 Haziran seçimlerinden önce gündeme gelmişti. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, TÜBİTAK'ın öncülüğünde gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında geçen ağustosta prototipin tanıtılacağı ve 2016 ağustos ayında da üretime başlanacağını açıklamıştı. Beklenen an geldi ve hafta başında Fikri Işık, 1 Kasım seçimlerine 18 gün kala Twitter hesabından ‘yerli otomobil' prototipinin ilk fotoğraflarını paylaştı.
Ancak ‘yerli otomobil'in fotoğraflarını görenler küçük çaplı bir şok yaşadı. Dışı kamuflajlı olsa da otomobil meraklıları aracın ‘Cadillac BLS' olduğunu hemen anladı. Yerli otomobilin içini gösteren fotoğrafta, sadece Cadillac logosunun kapatıldığı görülüyor. Fikri Işık da ‘yerli araba' için Cadillac'ın platformunu kullandıklarını kabul etti.
Yerli ve taklit üretim sadece arabayla sınırlı değil. Milli tanktan milli uçağa, milli helikopterden milli uyduya kadar birçok üretimde aynı durum söz konusu.
ABD izin vermezse ihraç edilemiyor
2007'nin Eylül ayında Savunma Sanayii Müsteşarlığı ve TUSAŞ arasında sözleşmesi imzalanan Taarruz/Taktik Keşif Helikopteri (ATAK) Projesi kapsamında, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın ihtiyaç duyduğu 50 helikopterin tedarik edilmesi planlandı. 2010 yılında yapılan değişiklikle projeye T129 ATAK helikopterlerine göre daha erken teslim edilecek konfigürasyonda dokuz helikopter ilave edildi. Tamamen İtalyan tasarımı olan helikopterlerin, 42 farklı aviyonik/silah ekipmanın yurtiçinde üretimi gerçekleştirildi. İktidarın, ‘milli helikopter ürettik' tezini işlediği projede asıl sıkıntı motor. Helikopterin motoru ABD'ye ait olduğu için, ülkenin izni olmadan Türkiye T-129'u ihraç edemiyor.
İsrail tasarımı milli araç
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın görkemli bir törenle perdesini kaldırdığı ve yerli üretim olduğu söylenen 4x4 silah taşıyıcı araç İsrail malıydı. Aracın tasarımı, BMC'nin iflastan önce işbirliği içinde olduğu İsrailli Hatehof şirketi tarafından yapıldı. Vuran isimli araç, İsrailli şirketin Hurricane aracının aynısı. Hatehof firması bir süre önce ismini Carmor olarak değiştirerek yola devam etme kararı almıştı.
Mehmetçik-1 tüfeği çalıntı mıydı?
3 Temmuz 2011'de üretime başlandığı açıklanan milli piyade tüfeği Mehmetçik-1'in, Alman firmasının ürettiği silaha çok benzemesi nedeniyle üretimi durmuştu. MKE tarafından üç adet örneği üretilen silahın ‘Alman malı HK-416'ya ‘çalıntı' denecek kadar benzemesi üzerine, aynı zamanda Mehmetçik'in halen kullandığı G3'ün de lisans sahibi olan Alman Heckler&Koch firması konuya müdahil oldu. Bir silahın ‘yerli' olarak kendi lisansıyla üretilebilmesi için benzer silahlardan ‘en az yedi belirgin farkı' olması gerektiğine dikkat çeken Alman firması, Mehmetçik 1'in üretiminin devam edebilmesi için lisans alınması gerektiğini hatırlatmıştı. Sonrasında bu sıkıntılar giderildi ve geçtiğimiz yılın temmuz ayında 200 adetlik ilk parti Silahlı Kuvvetler'e teslim edildi.
Milli tank Altay Koreli mi?
Milli tank projesi Altay'ın teknik destek sağlayıcısının Güney Koreli Rotem firması olması ve Alman MT-883 motoru kullanılması sebebiyle yerli ve milli olmadığı, taklit ve çakma olduğuna dair birçok yorum yapıldı.
Bürokratlar rahatsız
İlk ‘yerli' yolcu uçağından ‘milli' uydu Göktürk'e, ‘milli' helikopter ATAK'tan ‘milli' savaş uçağına kadar hemen her proje hükümetin seçim malzemesi olarak kullanılıyor. Bu durum en çok sektördeki bürokratları rahatsız ediyor. Zaman'a konuşan yetkililer, “Son yıllarda çok önemli işler yapılıyor. Fakat projelerin yüzde 100 yerliymiş gibi sunulması toplumda beklenti meydana getiriyor. Durumun böyle olmadığı ortaya çıkınca da büyük bir hayal kırıklığı yaşanıyor.” değerlendirmesinde bulunuyor.
Adı yerli uydumuz Göktürk
'Yerli ve milli uydu' olarak tanıtılan ve 18 Aralık 2012 tarihinde Çin'deki Jiuquan Fırlatma Üssü'nden uzaya fırlatılan Göktürk 2 gözlem uydusunun da sadece adı yerli. Zira neredeyse tüm parçaları ithal. Bir uydu için kritik öneme sahip olan ve o uyduya yerli diyebilmek için gerekli olan beyin, güç ünitesi, pyro kesici, sürücü sistemleri, güneş panelleri ünitesi ve optik cihazlar yabancı.
Milli eğitim uçağımız Hürkuş da Koreli
Milli eğitim uçağı olarak tanıtılan Hürkuş eğitim uçağında da durum farklı değil. Hürkuş, tamamıyla Güney Kore üretimi olan KT-1 TPR eğitim uçağının Türkiye için geliştirilmiş bir versiyonu. KT-1 TPR için 2007'de Güney Kore ile ortak üretim ve ortak montaj anlaşması imzalandı. Anlaşma gereği uçaklar, ortak üretim olarak Türkiye'de üretilecekti. Türkiye'ye getirilen prototiplere Hürkuş adı verilince yüzde 100 Kore malı olan uçak, bir günde milli oluverdi.
İspanyolların savaş gemisi
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ihtiyacına binaen Türkiye, havuzlu çıkarma gemisi (LPD) inşa edecek. Sedef Tersanesi'ndeki LPD için, İspanyol Navantia firmasıyla el sıkışıldı. Türk gemisi, İspanyolların Juan Carlos isimli LPD'sinin tasarımıyla üretilecek. Proje kapsamında birçok unsur da yerli üretilecek ve ülke önemli bir birikim kazanacak. Fakat hem iktidar hem havuz medyası, geminin yüzde 100 yerli olduğu iddiasında. Hatta havuz medyasında, üretilecek geminin ABD ve İngiltere'yi korkuttuğuna dair haberler bile yer aldı.
Alman patentli Türk uçağı
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun tepeden tırnağa Türk mühendisliğiyle üretileceğini ve dünyada büyük yankı uyandıracağını söylediği ‘yerli' uçağın, üretimden kaldırılan Alman Dornier markalı uçak olduğu ortaya çıktı. AKP'nin seçim propagandası için kullandığı yerli uçaklar 2002'de talep yetersizliği nedeniyle üretimi durdurulan Alman Dornier firması tarafından geliştirildi.