El-Kaide, IŞİD, Taliban, Boko Haram, El-Nusra… Bu gruplar, İslâm tarihinde ortaya çıkan ilk itikâdî; mezhep olan haricî;liğin zihniyetini devam ettiriyor. İcraatları ve zaman içindeki aldıkları tavır onlara ‘neo-harici' kimliğini veriyor, yani ‘yeni versiyon haricî;ler'...
İslâmiyet'in ilk yıllarında siyasi bir oluşum olarak ortaya çıkan haricilik, günümüzde IŞİD, Taliban, El-Kaide, Boko Haram gibi yansımalarıyla dünyayı tehdit etmeye devam ediyor. Hariciler; kendilerini hakkın yegâne savunucusu, Allah yolunun mücahitleri, doğrunun biricik temsilcileri gibi görüyor ve genç nesli cihat, kahramanlık, Allah davasına sahip çıkma gibi hamasî; sloganlarla kandırıyor.
‘Dünden Bugüne Haricilik ve Neo-Hariciler' adlı kitabı kaleme alan Dr. Ali Ünsal, İslâm adına savaştıklarını iddia edip en büyük zararı İslâm dünyasına veren bu radikal grupları mercek altına alıyor. Ünsal, sözlerine haricî;liği tanımlayarak başlıyor: “Önce Hz. Ali'nin yanında yer almış, daha sonra onun ordusundan ayrılmış ve radikal bir grup olarak ortaya çıkmıştır. Kendi yaklaşımlarıyla Allah yolundan hurûc edenler oldukları için bu adı almışlar. Bu isim daha sonra ümmetin itaat ettiği meşru otoriteye başkaldıran, isyan eden, silah çeken gruplar için kullanılagelmiş.”
Haricî;lik zihniyeti devam ediyor
Peki, haricilerin özellikleri neler? Ünsal'ın ifadesiyle, haricî;ler ibadetlerinde ciddi, amellerine bağlıdırlar. İbadetlerine çok düşkündürler. Günahlara karşı çok hassastırlar ve açıktan günah işlemekten kaçınırlar. Ancak onların bu hali kalbî; derinlikten yoksun, kuru bir itaatin neticesi olduğu için zamanla Müslümanları beğenmemeye, hafife almaya, kendileri gibi yaşamayanları cezalandırmaya başlamışlar. Haricî;ler, her günah işleyenin kâfir olduğu görüşünde birleşir, insanın görüşünde bile hata etmesini günah sayar ve küfre sebep kabul ederler. Onlar, günah işleyen kimsenin ebedî; cehennemde kalacağına hükmederler. İnançlarında samimi görünürler ancak marifet yoksunluğunun neticesi olarak bağnazlığa, katılığa, hoşgörüsüzlüğe saplanırlar.
Demagojiyi severler, belli ayetleri kendilerine göre yorumlarlar ve muhataplarının yorumlarını dikkate almazlar. Örneğin Hz. Ali Efendimiz onlarla konuşurken naslarla değil, bizzat Allah Rasûlü'nün uygulamalarını örnek göstererek konuşuyordu. Haricî;lerle görüşmek üzere gönderdiği Abdullah ibn Abbas Hazretleri'ne de aynı şekilde ayetlerle değil, müşahhas örnekler vererek Efendimiz'in tatbiklerini delil getirmesini tavsiye ediyordu.
İlimden mahrum, ayet ve hadisleri kafalarına göre yorumlayan, onlara fasit anlamlar yükleyen, İslâm'ın âlemlere rahmet yönünü yaşamayan, kendisi gibi düşünmeyeni din dışına çıkaran, katlini helal gören bu kavgacı zihniyetin uzantılarını günümüzde görmek mümkün. Selefiyye, Vehhabilik, Taliban, El-Kaide, Boko Haram, El-Nusra, Eş-Şebab ve IŞİD gibi radikal örgütler de harî;cilik zihniyeti taşıyor. Ünsal'ın tabiriyle onlar hariciliğin yeni versiyonu, yani neo-haricî;ler.
Radikal örgütlere katılan gençlerin sayısı artıyor
Bu oluşumlar özellikle son dönemde ailelerin korkulu rüyası oldu. Dünyanın çeşitli yerlerinden gelip neo-haricî; gruplara katılan gençlerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Ünsal bu insanların nasıl kandırıldığına dikkat çekiyor: “Birçoğu fakir ailelerin çocukları, bir gelecek göremiyorlar ve IŞİD bunlara para vaat ediyor. Sosyal hayatta yer edinememiş gençler de katılıyor, silah onlar için güç demek. ‘İslâm adına cihat ediyoruz ve İslâm'ın kanını emen devletlere kafa tutuyoruz' şeklinde argümanlar kullanarak uhrevî; vaatlerde de bulunurlar. Gençler, Allah için mücadele ettiklerini zannederek gider. Gidip kaçmak isteyenler olduğunu biliyorum fakat onları da infaz ediyorlar.”
Ali Ünsal'ın kanaatine göre, İslâm dünyasının handikapları yüz yıllardır aynı. Üstad'ın beyanıyla; cehalet, fakirlik, tefrika. Nitekim neo-haricilerin temelinde cehalet var, fakirliği de manipüle ediyorlar. Kendi içlerinde de çeşitli gruplara bölünmüşler.
“IŞİD'le hakiki mücadele yok”
Ünsal'a göre IŞİD'le ciddi bir şekilde mücadele edilmiyor. Dünya çapındaki İslâm âlimlerinin bu konuda fikir birliğine varıp strateji geliştirmeleri gerektiğini düşünen Ünsal, “Eğitim şart.” diyor ve ekliyor: “İmam hatibe giden gençlerin sadece yüzde 18'i namaz kılıyor. Dini de biliyormuş edasıyla çıkıyorlar o okullardan. Gençlerin manevî; boşluğu varsa, ehl-i sünnet akidesi de oturmamışsa sloganik yaklaşımlara kapılıp giderler. Unutmayalım ki dünya İslâm'a, İslâm hakiki temsilcilere muhtaç.”
Biat etmeyen haindir
Ali Ünsal, IŞİD'i ‘Irak-Şam İslâm Devleti Örgütü olarak varlık sahasına çıkan son haricî; zihniyetin temsilcisi' olarak görüyor. Ona göre IŞİD, yaptıklarını İslâm adına yapıyor görüntüsü veriyor. Müslümanlarla savaşması, kendisi gibi düşünmeyeni tekfir edip canlarına mallarına kast etmesi, harici zihniyetin ürünü. Selefî; anlayışı benimseyen örgüt, masum Müslümanları acımadan öldürebiliyor. Öldürdüğü insanları Şii olarak lanse edip kendilerinin ehl-i sünnet olduğunu iddia etmeleri akıllarda büyük bir soru işareti bırakıyor. Örgüt, biat etmeyenlerin canlarını mallarını helal sayıp gasp ederek haricileri hatırlatıyor. Amerikalı, İngiliz, Japon gazetecileri infaz etmeleri, Ürdünlü pilotu diri diri yakmaları ve bunun görüntülerini paylaşmaları dünyaya meydan okumak istediklerine işaret. Dünya genelinde eğitimsiz, ezilmiş, dışlanmış kanı kaynayan gençliği kendine celp etmek istiyor ve böylece insan gücünü artırıyorlar. Yaptıklarını meşru göstermek için de ayetleri delil getirmeye çalışıyorlar. Ünsal, “Örgütün nihai hedefini kestirmek, güç bağlantılarını, perde arkası pazarlıklarını görmek büyük resmi görmeye bağlı. Ancak bir İslâm devleti kurmaktan öte hedefler taşıdıklarını söylemek mümkün. İslâm adına tek bir pozitif kare yok, dünya medyası bunların caniliklerini haber yapıyor. IŞİD en büyük zararı yine Müslümanlara veriyor.” şeklinde konuşuyor.