Basılı ansiklopedilerin pabucunu dama atan Wikipedia, kısa sürede en çok başvurulan bilgi kaynaklarından biri oldu. Fakat sanal bilgi kaynağının Türkçesi henüz devler ligine çıkabilmiş değil. Lehçe, Varayca ve Katalanca gibi dillerin gerisinde. Vikipedi kullanımı, Türk halkının gerçek bilgi ile münasebetinde ayna tutacak veriler sunuyor.
Kimilerine göre mesnetsiz bilgiler çöplüğü, kimilerine göre ise bilgiye ulaşmanın en hızlı vasıtası olduğu için bir nimet… İnternet, artık kaçınılmaz araçlarıyla insanlığın bilgiyle olan irtibatını had safhaya çıkardı. Gün geçtikçe de içerik sağlamada bir tekel haline geliyor. Öyle ki, çoklarının gözünde internet üzerinden yapılan araştırmak yerine, kütüphaneye gidip kitap karıştırmak artık bir “zahmet”e dönüşmüş vaziyette. Çünkü kolaylığı ve zamana karşı yarışta olağanüstü yardımlar sunan internet ansiklopedilerinde günler alacak taramaları bir tuşla yapabilmek mümkün. Google'da yaptığınız aramaya ilk cevap veren sunuculardan biri ve belki de ilki Wikipedia oluyor. Gönüllü bağışçılar yardımıyla bir bilgi ummânına dönüşebilen bu mecranın gelecekteki yeri de oldukça sağlam. Fakat kolaycılıkla imtihanında sıkıntılar yaşayan Türkiye gibi ülkelerde, bu tür sanal kaynakların faydanın yanı sıra analitik düşünmenin önünü kestiğini söylemek de mümkün. Akademik intihal, desteksiz bilgi paylaşımının diz boyu yaşandığı ülkeler arasında bulunan Türkiye'de, sağlıklı Wikipedia kullanımını tehdit eden birçok unsur bulunuyor. Wikipedia Türkiye'yi mercek altına alarak Türkiye'de burası üzerinden doğru bilgiye ulaşmanın da püf noktalarını araştırdık.
*Wikipedia dünya üzerinde ilk defa 2001 senesinde Amerika'da başladı ve ilk Türkçe madde olan Cengiz Han 2003 senesi başında yayına girdi. Türkçe resmi adı “Vikipedi” olsa da herkes “Wikipedia” olarak biliyor ve kullanıyor. Dünya üzerinden herkesin neredeyse her dilde katkıda bulunabildiği sitenin Türk maarifine büyük katkılar sağladığını söyleyebiliriz.
*Evvela bilinmelidir ki her türlü bilginin var olduğu Wikipedia bu fırsatı kullanıcılara sağlayan tek Türkçe internet ansiklopedisi.
*Wikimedia Vakfı'na bağlı kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan sanal ansiklopedi, kullanıcı ve okuyucularına cesur olmalarını ve bu külliyatı genişletecek projeleri desteklemenizi istiyor.
*Ansiklopediyi okurken makalenin anahtar kelimelerin yönlendirdiği yeni sayfalara ulaşabilmek ve bu sayede yatay okumalar yapabilmek mümkün.
*Ansiklopedinin gelişmesi de dışarıdan yapılan katkılarla mümkün olabiliyor. Wikipedia'nin doğru bilgideki kesinliği tartışılır. Taraflı ve yanlı bilgilere zaman zaman rastlamak elbette mümkün.
*Her an değiştirilmeye müsait olduğundan güncellenmesi basılı ansiklopedilere göre çok daha kolay.
*Bilinçsiz kullanıcılar buradaki makaleleri kopyala yapıştır yaparak yayabiliyor.
*Türkçe Vikipedi'nin referansları kitaplardan ziyade internet adreslerinden oluşuyor. Bağlantıda sıkıntı çıkarsa yazılı bilgiler havada kalabiliyor.
*Yabancı Wikipedia makaleleri yazılan cümlelerin sonunda (tasdik gerekli) nevinden işaretler koyuyor. Bu disiplini henüz yerli wiki sayfalarına görebilmiş değiliz.
*Wikipedia'yı sağlıklı kullanmak için elbette dil bilmek gerekiyor. Kafanıza oturmayan bir bilgiyi diğer sayfalardan bakarak emin olabilir, Wikipedia'nın yıldızlı makalesine göz atabilirsiniz.
*Türkçe sayfalarda bilgilerin azlığı hemen göze çarpıyor. Yabancı sayfalarda bulunan çarşaf çarşaf bilgiler karşısında Türkçede tüm işlerin bir paragrafta bitirilmiş olması Wiki'nin değil Türk milletinin ortak sorunu.
*Makalelere daha çok akademik disiplin sahibi kimselerin katkıda bulunmaları gerekiyor.
*Türkiye hakkında yabancı dilde bilgi verenlerin yerli isimler olması Türkiye ve Anadolu kültürünün Türkler tarafından tanıtımında büyük bir olanak sağlayacak. Çünkü her gün dünyadan binlerce insan bizi kendi dillerinde okuyor.
*Wikipedia Türkiye, T.C. Kültür Bakanlığı'nın ulaşamadığı bir hizmeti tüm dünyaya sunuyor. Bu noktadan büyük bir alkışı hak ediyor. İnsanların hiçbir karşılık beklemeden gösterdikleri bir fedakarlık henüz yeterince takdir edilmiş değil.
*Ansiklopedinin zayıf ve kuvvetli olarak gösterdiği makaleler okuyup faydalanacaklar için kullanışlı bir işaret.
*Ancak mevcut makale sayısıyla Türkiye en çok başlık açılan ülkeler arasında Endonezyaca, Lehçe, Varayca (Filipinler), Rumence ve Katalancanın gerisinde 30. sırada yer alıyor (249.357). Sadece sekiz yüz bin kişinin konuştuğu Baskçanın bile 200 bin başlığı olduğunu hemen kaydedelim.
*Sanal deryadaki Vandalizm burada da görülebiliyor. Kendi ideolojilerini sayfada görmek isteyen kişiler mevcut sayfayı yazı bombardımanına tutabiliyor.
*Kimileri kullanıcılar Vikipedia'yı kendi bloğu gibi kullanıp özgeçmişini yayınlamaya da cüret edebiliyor. Bu noktada editörlere büyük işler düşüyor.
*772 bin kullanıcısından sadece 4 bin küsur kadarı faal bir şekilde sayfaya hizmet veriyor. Bunların içinde ansiklopedinin bürokratı, kolluk kuvveti, denetçisi gibi çalışanları da mevcut.
*Sayfalar arasında erişimine engel konulan başlıklar da mevcut. Ansiklopedide verilen bilgiler doğrultusunda yasakların önemli bir kısmı Twitter'ın da kapatıldığı 2014 senesinde uygulanmış.
*Açılış sayfasında o gün tarihte yaşanmış önemli olayları gösteren tablo da tıpkı rafından rastgele bir ansiklopedi çekip karıştırmak isteyenler için tasarlanmış.
*Hatta beğendiğiniz maddeleri seçerek dijital kitap yapma özelliği sayesinde wikipedia sizi kağıt kitabın kaçınılmaz cazibesine de teşvik ediyor.
*Wikipedia kendi fikirlerinizi demokratik yönetmelerle ifade edebileceğiniz “köy çeşmesinde” herkese söz hakkı tanıyor. Çerçeve içinde yer alan projelerinizi sunma imkânı tanıyor.
*En önemlisi ise ansiklopedinin bedava değil bağışlarla ayakta durduğu. Her ne olursa olsun, Wikipedia Türkçenin onu bir orta malı gören kopyala yapıştır zihniyetiyle mücadelesi süreceğe benziyor.