Quantcast
Channel: ZAMAN-PAZAR
Viewing all articles
Browse latest Browse all 3284

Estetik zevki kör eden yapılar

$
0
0
Son dönemde İstanbul’da inşa edilen ulaşım yapıları siyasî emellerle belirli bir zaman dilimine sıkıştırılıyor. Hızla ve kimi zaman çalakalem meydana getirilmiş binaların ekserisi, estetik zevkten yoksun kaba oluşumlar.Merhum Turgut Cansever’in kitaplarında pek çok kez zikrettiği hadis-i şerif ki: İnsanın esas görevi dünyayı güzelleştirmektir. Şehre dair yapılan mimarî hatalardan sonra işitilen itiraz, yakınma, tartışma, protesto ve nihayetinde gelen çatışma hep bu yüzden. Güzellik ve fayda arasındaki kıvamı tutturamıyoruz. O ölçüyü bulamadığımız için ne geçmişin bakiyesine bihakkın sahip çıktığımız söylenebilir, ne de geleceğe demir atacak bir mimarî teşekkülden. Öte yandan, şehir bilincine sahip insanların sayısı artıyor. Yaşadığı mahallenin, semtin asli kimliğini kaybetmesi ve geçmişinden kopuk bir suret alacak olması kaygıları da beraberinde getiriyor. O bilinç, yapılan her yeni binada bir kat daha hassaslaşıyor. Zira şehre yapılan her bir bina sadece kendini değil tüm şehrin kimliğini de alâkadar ediyor. Yanlışımızdan ders çıkaramadığımız için yanlışın yanında doğrunun kıymet değeri azaldı. Yapılan hatalar bir yana o estetik duygu yenice dikilen yapılara sürtünmekle kalınlaşıyor ve adeta nasır bağlıyor.Peki nedir bu binaların vasfı? Niçin estetik zevki ve görsel harmoniyi köreltirler? Hepimizin ortaklaşa kullandığı kamu mekanlarının başında şunları sayabiliriz: Her gün üzerinden yürüdüğümüz kaldırım, köşeyi dönünce karşımızı çıkan ağaç, beklediğimiz otobüs durağı, vapurun yanaştığı iskele, paslanarak köhneleşen üstgeçit, hattâ fotoğraf çekindiğimiz meydan… Tüm bunların gün içinde bize yavaş ama sessizce söylediği bir şeyler var. Zamanla ruhumuza işleyen bu seslere müptela olduğumuz söylenebilir. Halbuki, onu ancak ince bir gözden süzülmüş ayırt edici bir nazar fark edebilir. Başta ulaşım yapıları olmak üzere umumî mekânlarda kaybolmaya yüz tutmuş mimarî estetiği bir de böyle teşrih edelim, otopsi raporunu yazalım dedik. Yurt dışındaki muadil örneklerini de beraberinde sunuyoruz.Durakta dinen çocukluk özlemiOtobüs durakları, şehrin her yanında bulunuyor olması itibariyle en tanıdık ulaşım yapısı ve bir nevi kent mobilyası. Onu bulunduğu muhitin kimliğine uydurmak kimi belediyelerce fazlaca lüks görülerek gereksiz telakki edilebilir. Ne var ki bunu refah seviyesiyle kıyaslayıp pahalı bulmak pek esaslı bir teşhis olmasa gerek. Zira dünyanın başka bir ucunda bulunan Montreal’de (Kanada) işler bambaşka bir zeminde gelişmiş. Bahar geldi mi, Quartier des Spectacles adlı mahallede duraklara salıncaklar asılıyor.Kurulan rengarenk salıncaklar kendine has bir düzeneğe sahip. Salıncak sallandıkça düzenek hava ile doluyor, önceden kaydedilmiş melodiler salıncağın ritmine göre ses veriyor ve farklı seslerin armonisi kulağı tırmalamıyor. Bu sayede 70 yaşındaki bir hanımefendi dahi, istediği taktirde çocukluk günlerinin hasretini dindirebilir. Bizde sıkılarak bekleme mahalli olan durak, burada her bahar bir rüyaya dönüşüyor.Terminale coğrafyayı nakşettik ama...Bu yapının karşısına bir mikyas olarak koyacağımız, tahmin edildiği gibi yurt dışından değil. Memleketimizde sayıları kısıtlı da olsa nadide ve estetik zevkin mamulü olan kamu binaları da mevcut. Mimârisi çevresindeki coğrafi şekillerden esinlenerek inşa edilen Nevşehir Otobüs Terminali bunlardan biri.Dış cephesi ile ilk bakışta bir kalıp peyniri andırıyor ama esin kaynağını öğrenince, Kapadokya’nın topografyasının mimariye nasıl işlendiğini kavrayabiliyorsunuz. O çevredeki tabii taş doku, girinti amorf oluşumlar ve mağara gibi sığınma dürtüsü oluşturan şekiller ile donatılmış.Paris’in metro çıkışlarıDünyada metro ağı denince ismi hemen akılda beliren şehirlerin başında Paris geliyor. Yeraltı ulaşım ağlarının yayılmaya başladığı 20. yüzyıl başında insanların dikkatini çekmek üzere metro giriş çıkışları inşa ediliyordu. Bugün Paris’le özdeşleşen metro çıkışlarının altında Hector Guimard’ın imzası var.1899 yılında Paris Büyükşehir Belediyesi tarafından açılan yarışmayla belirlenmiş. Abesses ve Dauphine Porte adlı iki ayrı çalışmayla birinci seçilen kapılar 1900-1906 yılları arasında şehrin 141 noktasına inşa edilmiş ve şehrin sembollerinden biri haline gelmiş. Kapılarda, devrin yaygın üslubu olan ArtNouveua tarzı görülüyor.Prof. Dr. Mehmet Çubuk (Mimar, şehir plancısı):Hayalleri yıkan ürünler olmamalıydı“Kent bütününde her yerleşme biriminin, semtin, mahallenin spesifik bir mimarlık dili olmalı. Bugün bu disipline ‘kentsel tasarım’ diyoruz. Kent aynı zamanda bir kültür mekânıdır. Bu bağlamda ulaşım yapılarının tasarımları da kültüre dayalı olmalı, Kentsel estetik ve kimlik, kentlinin de içinde olduğu bir şekilde ele alınmalı. İstanbul’da başarılı bulunan birkaç örnek dışında, Marmaray ve diğer metro çıkışlarında aynı sonuç gözlenemiyor. Misalen, Marmaray Üsküdar İstasyon çıkışı-girişi mimari çözümünün; çevre uyumundan uzak, bulunduğu tarihî ortama yabancı olduğu gayet açık. Hiç olmazsa uluslararası bir yarışmanın sonucuna göre inşa edilebilirdi. Böylesine önemli yapılar, insanların hayallerini yıkan değil zenginleştiren, özelleştiren bir ürün olabilirdi.” Cem İlhan (Üstgeçit fikir yarışmasında birincilik kazanan mimar):Projemiz 5 yıldır uygulanmayı bekliyor“2009 yılında İBB bir fikir yarışması düzenlemiş ve Zeytinburnu, Vezneciler ve Göztepe’de yapılması düşünülen üç ayrı köprü için projeler kabul etmişti. Göztepe E-5 Karayolu kavşağı mevkiindeki projemiz liyakatli bir jüri tarafından birinci görülmüştü. Ekip olarak bölgenin mimari nabzını yoklayan bir ürün ortaya çıkardık. Ne var ki, fikir bazlı bir proje olduğu için ödül alan projeleri uygulamaya odaklanmış bir irade göremedik. Ödül aldıktan sonra da hiçbir talep almadık. Biz projeyi unuttuk derken 2013’te Altyapı Projeler Müdürlüğü tarafından çağrıldık ve bir uygulama projesini teslim ettik. Fakat bir senedir yine sessizlik hakim. Proje idare heyetince o birimden alınmış.”

Viewing all articles
Browse latest Browse all 3284

Latest Images

Trending Articles


Ya Fettah


SCCM 2012 Client Installation issue


Foxtrot Six Türkçe Dublaj izle (2020)


Hadi Gidelim Türkçe dublaj izle (2020)


Hakan Sabancı 4 ayrı adrese Sevgililer Günü buketi gönderdi!


Şekilli süslü hazır floodlar


Fatiha Suresinin Havassı Celilesi


Zina Eden Erkek İçin Şems Suresi


Elif lam mim


şems suresinin havassı(zina eden erkek için)